Page 10 - FEBRUARY-2023
P. 10
10 Φάκελος:ΣεισµογενείςΠεριοχές ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2023
Τρεις οι περιοχές
σεισµικής επικινδυνότητας
στην Ελλάδα
Ο Καθηγητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο ∆ρ. Γεώργιος Χατζηγεωργίου µιλά
στην «Open2U» για την προβλεψιµότητα ενός σεισµού
Ποιο είναι συχνότητα, το εύρος ταλάντωσης και η διάρ- Ελλάδα σε 37 χρόνια, όταν ο σεισµός της Αθήνας
κεια της κίνησης του εδάφους είναι το τρί-
το τρίπτυχο των Ηπτυχο παραγόντων που καθορίζουν τη σοβα- (7/9/1999) αντιστοιχεί στην ενέργεια που κατανα-
λώνεται στην Ελλάδα σε 2 ώρες!
παραγόντων που ρότητα των βλαβών στις κατασκευές από την πρό- Μ Με ποιο τρόπο οι σεισµοί προκαλούν βλάβες
ο
ε
ό
ι
ο
π
τ
ρ
ά
ς
β
ε
λ
π
ο
β
σ
µ
α
λ
ο
ε
ι
π
ρ
ο
κ
ο
ί
σ
ο
ι
ν
ύ
κληση ενός σεισµού.
ς
υ
τ
έ
ε
α
σ
α
κ
ι
τ
ς
κ
καθορίζουν τη Τα παραπάνω επισηµαίνει σε συνέντευξή του στην σ στις κατασκευές; ;
«Open2U» o ∆ρ. Γεώργιος Χατζηγεωργίου, Καθη-
σοβαρότητα των γητής στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο, ∆ιευ- Οι περισσότερες βλάβες από τον σεισµό προκα-
λούνται από την κίνηση του εδάφους, η οποία έχει
βλαβών στις θυντής του Μεταπτυχιακού Προγράµµατος Σπου- ως αποτέλεσµα την ταλάντωση των κατασκευών
δών «∆ιαχείριση Τεχνικών Έργων» και ∆ιευθυν-
που βρίσκονται πάνω σε αυτό. Μετά από ένα ισχυρό
κατασκευές από τής του Εργαστηρίου Τεχνολογίας Κατασκευών και σεισµικό συµβάν, αυτό που ανακοινώνεται από τα
Εφαρµοσµένης Μηχανικής.
ΜΜΕ είναι το µέγεθός του, το οποίο αντιστοιχεί στο
έναν σεισµό O κ. Χατζηγεωργίου εξηγεί πώς προκαλούνται οι σει- ποσό ενέργειας που απελευθερώνεται κατά τη
σµοί, τι βλάβες προκαλούν στις κατασκευές και µε θραύση των πετρωµάτων που προαναφέραµε. Όµως,
ποιόν τρόπο, ενώ µιλά για την προβλεψιµότητα των η απελευθέρωση της ενέργειας αυτής δεν υποδη-
σεισµικών φαινοµένων, οριοθετώντας τις τρεις πε- λώνει αναµενόµενες βλάβες στις κατασκευές µιας
ριοχές σεισµικής επικινδυνότητας στην Ελλάδα. και εµπλέκονται πάρα πολλές άλλες παράµετροι
Απαντά, επίσης, στο υποθετικό ερώτηµα, πώς θα «αν- στην κίνηση του εδάφους όπως η απόσταση από την
τιδράσουν» τα κτήρια στο ενδεχόµενο να προκλη- εστία (δηλ. την πηγή) του σεισµού, το εστιακό βά-
θεί ένας πολύ ισχυρός σεισµός, όπως αυτός της θος, το είδος του ρήγµατος, η τοπογραφία της πε-
6ης Φεβρουαρίου 2023 της Τουρκίας-Συρίας στην ριοχής και το είδος του εδάφους που θεµελιώνε-
Ελλάδα, καθώς επίσης στην συµπεριφορά των κα- ται η κατασκευή µας. Γενικά µιλώντας, οι µεγάλοι
τασκευών ανάλογα µε το υλικό τους. σεισµοί παράγουν µεγάλες κινήσεις εδάφους και
µε µεγάλη διάρκεια. Η συχνότητα, το εύρος τα-
π
υ
ω
ω
ε
γ
ρ
ο
ί
γ
ν
ύ
ο
τ
ι
α
λ
π
ς
ρ
α
κ
ο
ύ
ρ
τ
Κ Κύριε Χατζηγεωργίου πως προκαλούνται λάντωσης και η διάρκεια της κίνησης του εδάφους
ζ
Χ
ε
α
ι
η
σ
ο
ί
µ
ι
σ
ε
ι
ο οι σεισµοί; ; είναι το τρίπτυχο παραγόντων που καθορίζουν τη σο-
Αρχικά, πρέπει να σηµειώσουµε την αργή κίνηση βαρότητα των βλαβών στις κατασκευές αλλά και
και παραµόρφωση των εξωτερικών στρωµάτων του ποιες κατασκευές επηρεάζονται περισσότερο ή λι-
φλοιού της γης, περιοχές οι οποίες ονοµάζονται γότερο από έναν σεισµό.
τεκτονικές πλάκες. Οι ρυθµοί κινήσεων των πλα-
ο
ε
π
β
ύ
ο
ι
ί
ε
θ
;
ι
σ
φ
µ
ο
λ
ο
ν
ρ
σ
ο
π
ν
ρ
α
ν
ύ
ο
κών κυµαίνονται από 1 έως και 12 εκατοστά το Μ Μπορούν να προβλεφθούν οι σεισµοί;
χρόνο. Μεταξύ γειτονικών τεκτονικών πλακών συσ- Μπορούµε να πούµε ότι η πρόβλεψη των σεισµών
σωρεύεται τεράστια ενέργεια εξαιτίας της προ- πρέπει αρχικά να διακριθεί σε τρεις κατηγορίες:
αναφερόµενης παραµόρφωσης και όταν η συσ- α α) Βραχυπρόθεσµη πρόβλεψη
υ
ό
ψ
Β
µ
ρ
η
π
π
θ
η
ε
ε
β
σ
λ
χ
ό
ρ
ρ
)
α
σωρευµένη τάση υπερβεί την αντοχή των πετρω- (για ηµέρες ή λίγες εβδοµάδες)
µάτων που αποτελούν αυτές τις εύθραυστες ζώ- β β) Μεσοπρόθεσµη πρόβλεψη
ψ
π
ε
ρ
)
ό
β
σ
η
λ
ο
ρ
ό
η
µ
Μ
σ
θ
ε
ε
π
νες στα όρια των πλακών, υπάρχει αστοχία χωρίς (για µήνες ή λίγα χρόνια)
προειδοποίηση, απελευθερώνοντας την αποθη- γ γ) Μακροπρόθεσµη πρόβλεψη
α
ε
β
θ
ο
ό
λ
π
κ
π
)
σ
µ
ό
Μ
ρ
ρ
ρ
η
η
ε
ψ
κευµένη ενέργεια µε την µορφή ισχυρής κίνησης (για δεκαετίες ή αιώνες)
στο έδαφος, την οποία ονοµάζουµε σεισµό. Σει- ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Η δυσκολία που έχουµε για την πρόβλεψη καθο-
σµοί προκαλούνται επίσης από τη ηφαιστειακή δρα- ρισµένου σεισµού οφείλεται στο γεγονός ότι ο
ζ
υ
Χ
ρ
τ
ο
ρ
.
γ
Γ
ς
∆
ώ
ε
ω
η
ε
γ
ο
ρ
γ
ι
ί
α
στηριότητα αλλά έχουν σαφώς τοπικό χαρακτήρα Ο Ο ∆ρ. Γεώργιος Χατζηγεωργίου φλοιός της Γης, όπου προκύπτουν και δηµιουρ-
η
Ε
α
ί
α
Κ
η
ι
σ
κ
ή
ς
λ
ι
τ
ο
η
ό
γ
ν
ν
θ
τ
λ
και µικρότερο µέγεθος. Τέλος, σε αρκετά µικρό- ε είναι Καθηγητής στο Ελληνικό γούνται οι σεισµοί, είναι ένα χαοτικό σύστηµα.
Π
σ
ο
ε
ό
∆
π
µ
ι
ο
ε
κ
ν
α
τ
ι
τ
,
ή
ι
ι
ν
υ
τερη κλίµακα µπορεί να προκληθεί σεισµός εξαι- Α Ανοικτό Πανεπιστήµιο, ∆ιευ- - Πρακτικά, αυτό σηµαίνει ότι οι βασικές παράµε-
α
τ
ε
υ
υ
π
χ
ο
ι
υ
Μ
τ
τ
ς
ύ
κ
ή
α
ν
τ
ο
τίας της ανθρώπινης δραστηριότητας είτε κατά την θ θυντής του Μεταπτυχιακού τροι ενός µελλοντικού σεισµού (δηλαδή συγκεκρι-
ι
ρ
υ
δ
ά
ο
‘
ς
µ
ν
α
γ
ρ
Σ
µ
ο
ο
τ
π
ώ
α
∆
πλήρωση του ταµιευτήρα µε νερό στα πολύ µεγάλα Π Προγράµµατος Σπουδών ‘∆ια- - µένος χώρος, συγκεκριµένο µέγεθος, συγκεκρι-
ν
ρ
Έ
ρ
α
κ
ι
σ
χ
ι
κ
γ
ε
Τ
η
ώ
ί
ν
ω
ε
’
ν
φράγµατα είτε µε υπόγειες πυρηνικές εκρήξεις. χ χείριση Τεχνικών Έργων’ και ι µένος χρόνος) είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στη φυ-
ε
τ
τ
ο
σ
ν
ι
ο
ρ
α
υ
ή
υ
ρ
Ε
τ
∆ ∆ιευθυντής του Εργαστηρίου σική εξέλιξη του φλοιού της Γης.
γ
ς
ί
η
θ
υ
υ
σ
ό
ο
χ
ς
ε
ε
ι
ρ
τ
ο
/
ι
»
«
ρ
ρ
ο
ε
ν
ί
ε
ι
ο
Π Ποιος είναι ο «χειρότερος»/ισχυρότερος Τ Τεχνολογίας Κατασκευών και ι Έχουν προταθεί προσοµοιώµατα, δηλαδή µαθηµα-
ο
ς
ς
τ
υ
ρ
χ
ι
α
ό
ί
τ
ν
χ
ε
υ
ώ
γ
ο
ε
λ
ο
α
Κ
ς
κ
α
α
α
σ
ν
κ
σ
ς
χ
έ
ο
υ
π
ι
ι
σ σεισµός που έχει συµβεί ποτέ; Ε Εφαρµοσµένης Μηχανικής. . τικά µοντέλα, τα οποία κάνοντας χρήση της θεωρίας
ε
ε
ό
σ
µ
β
έ
π
ο
ί
τ
ε
µ
;
υ
α
µ
φ
ή
Μ
µ
α
σ
ι
ς
ρ
ν
ν
η
κ
η
χ
έ
ς
ο
ύ
δ
υ
π
0
ι
χ
ε
ε
ι
2
η
ί
π
σ
ε
ο
µ
5
ρ
ε
σ
ο
ι
Εάν υποθέσουµε ότι η έννοια του «χειρότερου» Έ Έχει δηµοσιεύσει περίπου 250 πιθανοτήτων προσπαθούν να προβλέψουν σε συγ-
ρ
η
ι
ρ
ε
θ
π
µ
ά
ά
σ
χ
ο
ι
κ
ά
α
ν
ι
τ
ν
ε
ε
κ
σ
σεισµού έχει να κάνει µε τον µεγαλύτερο αριθµό θυ- τ τεχνικά άρθρα σε επιστηµονικά κεκριµένο τόπο και για συγκεκριµένο µέγεθος,
α
,
ά
ρ
ι
λ
ι
ι
τ
ρ
ί
ι
α
ε
ά
δ
κ
β
κ
κ
β
ι
π
κ
α
ο
µάτων, τότε ο χειρότερος σεισµός συνέβη στις π περιοδικά, βιβλία και πρακτικά ποια η πιθανότητα να συµβεί σεισµός εντός συγ-
ω
ι
ί
κ
τ
δ
υ
τ
Η
ε
υ
ρ
ο
ε
ε
υ
ν
ν
ρ
ή
η
ν
.
2/2/1556, στις επαρχίες Shansi και Honan της Κί- σ συνεδρίων. Η ερευνητική του κεκριµένου χρονικού διαστήµατος. Από τις παρα-
ά
ι
ε
ί
π
ω
ν
ρ
ι
π
α
λ
ι
β
µ
ε
ρ
ά
ε
π
ν
µ
α
νας, όπου εκτιµάται ότι το συµβάν αυτό οδήγησε ε εµπειρία περιλαµβάνει πάνω πάνω τρεις περιπτώσεις πρόβλεψης, οι αντισει-
ό
2
τ
ά
ν
π
ε
έ
χ
υ
0
ε
η
α
ρ
γ
ι
ρ
κ
η
ρ
σε θάνατο περίπου 830.000 ανθρώπους. α από 20 ερευνητικά έργα χρη- - σµικοί κανονισµοί, οι οποίοι καθορίζουν την ασφά-
π
ύ
κ
ο
ό
µ
α
α
τ
ε
ς
ν
ο
δ
τ
ύ
ο
ν
ε
ι
θ
ο
α
Ο ισχυρότερος σεισµός της πρόσφατης ιστορίας, µ µατοδοτούµενα από εθνικούς λεια των κατασκευών, αναφέρονται αποκλειστικά
µ
θ
ο
ν
α
ε
ν
ρ
ο
α
γ
ύ
Τ
δ
α
ι
ς
ς
.
σ
ι
ί
ι
ε
δηλαδή µε το µεγαλύτερο µέγεθος, είναι αυτός της κ και διεθνείς οργανισµούς. Τα στην περίπτωση γ). Έτσι, για µια κατασκευή, π.χ.,
υ
α
ε
ρ
ε
ο
ρ
κ
φ
ι
τ
ύ
ι
υ
ε
τ
α
ι
έ
η
δ
ά
ν
ν
Χιλής (22/5/1960), ο οποίος υπολογίζεται ότι είχε µέ- κ κύρια ερευνητικά του ενδιαφέ- - ένα πολυώροφο κτίριο σε συγκεκριµένη περιοχή,
α
ν
τ
τ
ο
ζ
ν
ο
σ
ο
τ
ο
ν
α
ι
τ
τ
ι
σ
έ
α
µ
ά
ε
γεθος 9.5. Ο σεισµός αυτός προξένησε περίπου ρ ροντα εστιάζονται στον τοµέα οι κανονισµοί ορίζουν την ένταση ενός σεισµού η
ν
χ
ι
α
σ
η
η
ε
ι
ή
κ
ς
σ
ς
µ
µ
ι
ή
α
ς
κ
κ
2.000 θύµατα στην ίδια τη Χιλή και προκάλεσε τσου- τ της σεισµικής µηχανικής και ι οποία έχει µικρή πιθανότητα να ξεπεραστεί (π.χ., 10%
ν
κ
τ
ο
ι
α
ώ
φ
κ
ν
ώ
α
ρ
σ
.
ω
τ των φυσικών καταστροφών.
τ
ν
υ
σ
φ
νάµι το οποίο εξαπλώθηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό για την Ευρωπαϊκή Ένωση ή 5% για τις Ηνωµένες
ύ
ε
σ
ο
π
µ
ι
ι
η
σ
ε
τ
η
ι
ν
κ
ς
τ
ι
ο
ς
έ
δ
µ
σε απόσταση 10.000 km, διπλασιάζοντας περίπου Σ Στις επιστηµονικές δηµοσιεύ- - - Πολιτείες) στα επόµενα 50 χρόνια – όσο δηλαδή
ε
α
τ
ι
σ σεις του έχουν βασιστεί περισ-
σ
ο
ρ
σ
ι
υ
ν
ο
ι
ί
υ
ς
π
χ
ε
β
σ
τ
έ
ε
το συνολικό αριθµό των θυµάτων. Η διάρκεια του θεωρούµε ότι η κατασκευή µας εξυπηρετεί το σκοπό
ρ
ό
τ
ε
4
ρ
γ
ό
0
0
ε
0
π
ς
ί
ε
ς
ε
α
α
σ
σεισµού ήταν 10 λεπτά! Για να κατανοήσουµε τα σ σότερες από 4000 εργασίες για τον οποία δηµιουργήθηκε. Με τον τρόπο αυτό,
ν
ά άλλων ερευνητών.
.
ε
ν
ε
ρ
ω
υ
ώ
τ
λ
ν
η
λ
τεράστια ποσά ενέργειας που απελευθερώθηκαν, η µελετάµε τις κατασκευές µας για σπάνιους σει-
ετήσια ζήτηση ενέργειας στην Ελλάδα για το 2022 σµούς οι οποίοι συµβαίνουν, π.χ. στην Ευρωπαϊκή
ήταν ίση µε 61.8 TWh ενώ η ενέργεια που απελευ- Ένωση κάθε 475 χρόνια, κατά µέσο όρο. Ο σεισµός
θερώθηκε από το σεισµό αυτό εκτιµάται στις 2310 αυτός ονοµάζεται σεισµός σχεδιασµού.
TWh, δηλαδή όση ενέργεια καταναλώνεται στην Η Ελλάδα, µαζί µε άλλες χώρες, εργάζεται για να

