Page 11 - FEBRUARY-2023

Φάκελος: Σεισµογενείς Περιοχές 11

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2023

Εικόνες καταστροφής από το σεισµό Τουρκίας-Συρίας

της 6ης Φεβρουαρίου 2023

κ
ι
τ

α
τ
π
α
ό
χ

ί
τ
ρ
α
ι
ό
µ
ύ

ε
ο
π
Μ Μπορούµε να πούµε ότι τα κτίρια από χάλυβα είναι περισσότερο αντισεισµικά από
ρ
ο
µ
ύ

ε
ο
α
ν
π

τ
ν
ι
ε
σ
ρ
ε
ο
α

ά
α
ό
π
σ
ι
µ
κ
ι
ε

ί
α
ν
λ
ά
υ
α
β
σ
ι
σ
τ
ό

ι
π
ρ
ε
ι
σ
π
υ
λ
ο
ν
ά
ο

µ
έ
π
ι
ό
α
π
α

ο
ε

ν
ί

τ
υ
α αυτά που είναι από οπλισµένο σκυρόδεµα
ρ
ό
α
µ

κ
δ
σ
ε
υ
Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι αυτός είναι ένας µύθος, ο οποίος δυστυχώς αναπαράγεται
ακόµη και από κάποιους µηχανικούς. Σαν υλικό, ο χάλυβας σε σχέση µε το σκυρόδεµα
µπορεί να υποστεί πριν αστοχήσει αρκετά µεγαλύτερες παραµορφώσεις, οπότε λέµε ότι
συµπεριφέρεται όλκιµα, δηλαδή µας προειδοποιεί πριν την καταστροφή του. Όµως, σε
επίπεδο κατασκευών, οι κανονισµοί που µελετάµε και σχεδιάζουµε τις κατασκευές µας,
είτε είναι από χάλυβα είτε από οπλισµένο σκυρόδεµα, προκαθορίζουν τους συντελεστές
ασφάλειας οι οποίοι αποτελούν τις δικλείδες ασφαλείας έναντι της αστοχίας. Επειδή οι
συντελεστές αυτοί είναι κοινοί, το επίπεδο ασφάλειας των κατασκευών από χάλυβα και
από σκυρόδεµα είναι το ίδιο. Ξέρετε, αυτοί οι “αστικοί µύθοι” δεν εµφανίζονται µόνο στις
κατασκευές του πολιτικού µηχανικού, όπως τα κτίρια, αλλά στις κατασκευές και άλλων
ειδικοτήτων µηχανικών. Για παράδειγµα, αρκετοί θεωρούν τα ελικοφόρα αεροσκάφη πιο
ασφαλή από τα αεριοθούµενα (jet), προφανώς εσφαλµένα, αφού και στην περίπτωση
αυτή και οι δύο κατηγορίες αεροσκαφών έχουν το ίδιο προκαθορισµένο επίπεδο ασφά-
λειας!
ελαχιστοποιήσει τις βλάβες των κατασκευών και
τους τραυµατισµούς των πολιτών µέσω της εφαρ-
µογής σύγχρονων αντισεισµικών κανονισµών, ώστε
οι άνθρωποι και ο δοµικός πλούτος να προστα-
τεύονται, όποτε και όπου συµβεί σεισµός.
Μαθηµατικά µοντέλα που προαναφέρθηκαν για την
περίπτωση α) ή παρόµοια µε αυτά, εµφανίζουν ση-
µαντικά µικρότερη αξιοπιστία στην περίπτωση β),
αυτή της µεσοπρόθεσµης πρόβλεψης.
Τέλος, θα µας ενδιέφερε πράγµατι η δυνατότητα
βραχυπρόθεσµης πρόβλεψης, δηλ. η περίπτωση
α), αλλά στην ερώτηση αν αυτή είναι σήµερα εφι-
κτή, η απάντηση είναι: “σίγουρα όχι”. Με την παρούσα
κατάσταση της επιστηµονικής γνώσης, δεν είναι
δυνατό να προβλεφθούν βραχυπρόθεσµα οι σει-
σµοί και δεν είναι δυνατό να καθοριστεί εκ των
προτέρων η ακριβής ηµεροµηνία, η θέση της εστίας,
καθώς και το µέγεθός τους. ∆εν έχει ακόµη δη-
µοσιευτεί κάποια επιστηµονική εργασία που να
προβλέπει µε αξιόπιστο τρόπο το τρίπτυχο: χρό-
νος, τοποθεσία και µέγεθος.
ο
ε
ι
χ
ν
ε

ε
ε
π

ί
ς
σ
έ
Π Ποιες είναι οι πιο σεισµογενείς περιοχές
ι
µ
ρ
γ
ς
ο
ι

ι
ν
π
ο
ς
ε
ι
α

ί
ε

σ
ι
ο

ο

δ
λ
λ
Ε
ά
η
ν
;
τ
σ στην Ελλάδα;
α
Θεωρούµε ότι η Ελλάδα χωρίζεται σε τρεις περιο-
χές σεισµικής επικινδυνότητας, οι οποίες ονοµά-
ζονται σεισµικές ζώνες (ΣΖ). Η πλέον σεισµογενής
περιοχή αφορά στη ΣΖ-ΙΙΙ και αναφέρεται στη Ζά-
κυνθο, στην Κεφαλλονιά, στην Ιθάκη και στη Λευ-
κάδα, όπως φαίνεται και στο χάρτη που ακολουθεί.
Η διαφοροποίηση που υπάρχει στις σεισµικές ζώ-
νες έχει να κάνει µε τη µέγιστη αναµενόµενη επι-
τάχυνση του εδάφους για τον σεισµό σχεδιασµού,
όπου για την προαναφερθείσα περιοχή αντιστοιχεί
στη ΣΖ-ΙΙΙ και είναι ίση µε 0.36g, όπου g η επιτάχυνση
της βαρύτητας.
Χάρτης σεισµικής επικινδυνότητας Ελλάδας νικώς αποδεκτές σήµερα θεωρούνται οι κατασκευές κατασκευές θα χρειαστούν επισκευή.
Σε γενικές γραµµές, οι κακώς σχεδιασµένες κα-
που αναγέρθηκαν µετά το 1985, οι οποίες αποτελούν
Σε άλλες χώρες, όπως οι Ηνωµένες Πολιτείες, περίπου το 30% του δοµικού πλούτου της χώρας. τασκευές, για έναν σπάνιο σεισµό, µε περίοδο επα-
υπάρχουν αντίστοιχοι χάρτες που δείχνουν τις σει- νάληψης ίση µε 500 χρόνια, πολύ πιθανόν να υπο-
σµικές ζώνες, όπως παρακάτω. ∆ ∆ηλαδή, εάν συµβεί ένας σπάνιος σεισµός, , στούν ανεξέλεγκτες βλάβες και θα είναι επισφαλείς,
σ
ό
ι

µ
ε
ς
ς
σ
α
σ
ν

ά
ν
ς
ί
ε
β
µ
υ
έ

λ
ά
α
η
ο
ι
ν

σ
ε
π
δ
ή
,
ό
υ
ε
ν

ί
ι
ο
υ
π
Χάρτης σεισµικής επικινδυνότητας των Ηνωµένων π που συµβαίνει κάθε 500 χρόνια περίπου, οι ι ενώ κάποιες θα καταρρεύσουν, προκαλώντας τραυ-
ο
ρ
α
µ
ι
β

π
ί
ν
σ
α
υ
ε
0

ο
χ
θ
0
ε
ά
κ
,

ρ
5

ε
ε
υ
έ
ν
ς

ς
α
α
σ
τ
α
ς
µ
κ

δ
κ
ε
π
ύ
ο
χ
υ
γ
ύ
Πολιτειών για περίοδο 50 ετών µε πιθανότητα υπέρ- σ σύγχρονες κατασκευές µας δεν θα υποστούν µατισµούς και θύµατα.
ν
σ
τ
ο
ο
α
θ

ν
ρ

λ
ε
β
βασης 10%. β βλάβες; ;
ά
ς
Η µέγιστη αναµενόµενη επιτάχυνση για το σεισµό Όπως είπαµε, η χρονολογία “ορόσηµο” για να χα- Ε Εάν ένας πολύ ισχυρός σεισµός, όπως αυτός
π

ς
α
ς
ο
λ
ύ

ν
ρ
χ
ι
σ
υ

έ
ν
ό
ά
σ

,
ι
ό
ς
α
υ
ό
τ
µ
ς
ς
ό
ω
π
σ
ε

σχεδιασµού στις Ηνωµένες Πολιτείες αντιστοιχεί ρακτηριστεί γενικώς µια ελληνική κατασκευή ως τ της 6ης Φεβρουαρίου 2023 της Τουρκίας-Συ-
ρ
κ
ς
υ
α
α
ί
υ
ε

Φ
ο
-
β
ρ
ς
η
ς
υ
-
Σ
η

6
ί
η
τ
0

ς
ο
3

2

υ
2
Τ
ο
ρ
στην περιοχή της Καλιφόρνια, και είναι ίση µε 0.4g, καλώς ή κακώς σχεδιασµένη, πάντοτε σύµφωνα ρ ρίας συµβεί στην Ελλάδα, θα προκαλέσει πα-
κ
-
θ
υ
σ

λ
α
σ
α
ί
,
ε

β
ά
α
µ

ν
π
ι

ε
Ε
σ
ρ
τ
έ
η
α
α
ς
π
ο
ί
δ
λ
λ
πολύ κοντά στην προαναφερθείσα τιµή (=0.36g) µε τις σύγχρονες αντιλήψεις της σεισµικής µηχα- ρ ρόµοια καταστροφή;
ρ
α
τ
σ
µ
;
ο
ό
φ
ο
ή
κ
α
τ
ι
α

που έχουµε για τα Επτάνησα. νικής, εξαρτάται αν αυτή είναι µεταγενέστερη ή Πρέπει να γίνει σαφές ότι ο σεισµός της 6ης Φε-
ρ

ι
ο
λ
ό
ί
α
π
ε
Σ Σε ένα κτίριο, παίζει ρόλο η ηλικία του προγενέστερη του 1985, αντίστοιχα. βρουαρίου 2023 στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας ήταν
ζ

α
ί
υ
ο
τ
η

η
κ
ι
λ
τ
κ
ί
ι
ρ

ε
έ
α
ν

,
ο
υ
ά
σ
µ
σ στη συµπεριφορά του σε σεισµό; ; Γενικώς, οι καλώς σχεδιασµένες κατασκευές, για εξαιρετικά δυνατός, σε τέτοιο βαθµό που συγκα-
ε
ι
φ
η
ρ
ο
τ
σ
µ

ό
υ
ι
ε
ε

σ
π
σ
ο
ρ

τ
έναν σπάνιο σεισµό, µε περίοδο επανάληψης ίση µε
Για να απαντήσουµε στο ερώτηµα αυτό θα πρέπει 500 χρόνια, θα υποστούν ελεγχόµενες βλάβες σε ταλέγεται παγκοσµίως στην πιο ισχυρή πεντάδα
να κάνουµε πρώτα µια ιστορική αναδροµή. Ο πρώ- συγκεκριµένα σηµεία (π.χ., δοκούς) οι οποίες θα εί- σεισµών, ως προς την ένταση καταπόνησης των
τος Αντισεισµικός Κανονισµός στην Ελλάδα θε- ναι οικονοµικά συµφέρον να επισκευαστούν ενώ δεν κατασκευών, από τότε που έχουµε ενόργανες κα-
σπίστηκε το 1959. Συνεπώς, οι παλαιές κατασκευές, υπάρχει θέµα ασφάλειας. Επίσης, για ακόµα σπα- ταγραφές, δηλ. περίπου τα τελευταία 80 χρόνια.
πριν το 1959 θεωρούνται χωρίς αντισεισµική µε- νιότερο σεισµό, π.χ. µε περίοδο επανάληψης τα Οπουδήποτε και να συνέβαινε, θα προκαλούσε ση-
λέτη και κανόνες δόµησης. Αυτές αποτελούν περίπου 1000 χρόνια, τα κτίρια αυτά θα υποστούν σοβαρές µαντικά προβλήµατα, ανάλογα και µε την πυκνότητα
το 35% του δοµικού πλούτου της χώρας. Η άναρχη βλάβες (µη-επισκευάσιµες) αλλά δεν θα καταρ- δόµησης, λόγω και της πολύ µεγάλης διάρκειάς
δόµηση που ακολούθησε και οι σχετικά χαλαρές δια- ρεύσουν ώστε να προκαλέσουν θύµατα. Πρέπει να του - περί το 1 λεπτό.
τάξεις του Αντισεισµικού Κανονισµού του 1959 οδή- σηµειωθεί ότι η αποδοχή βλαβών στις κατασκευές Για την περίπτωση της Ελλάδας, µοιάζει απίθανο
γησαν, από το 1960 µέχρι το 1985 σε κτίρια τα οποία είναι θεµιτή για τεχνικούς αλλά και κοινωνικούς να συµβούν στην επικράτειά της τόσο µεγάλοι σει-
είναι και αυτά επιρρεπή σε ισχυρούς σεισµούς. Η λόγους. Έτσι, δεν είναι τεχνικά εφικτό, σε κάθε πε- σµοί ενώ υπάρχει µεγάλη πιθανότητα, ακόµα και αν
κατηγορία αυτή αντιστοιχεί περίπου στο 35% του ρίπτωση, να κατασκευάζουµε κτίρια τα οποία θα αυτό γίνει, η εστία τους να βρίσκεται µακριά από κα-
δοµικού πλούτου της χώρας. Το 1985 θεσπίστηκαν πρέπει να συµπεριφέρονται χωρίς βλάβες για οποι- τοικηµένες περιοχές, σε υποθαλάσσιο χώρο,. Τέ-
οι λεγόµενες “πρόσθετες διατάξεις” οι οποίες οδη- οδήποτε σεισµό ενώ το κόστος των κατασκευών λος, κατά γενικό κανόνα, η ποιότητα του δοµικού
γούσαν σε σαφώς ασφαλέστερες κατασκευές ενώ στην περίπτωση αυτή θα ήταν δυσανάλογα µεγάλο, πλούτου της Ελλάδας είναι υψηλότερη από την αν-
µετά το 1994, εφαρµόστηκε υποχρεωτικά ο Νέος Ελ- δηµιουργώντας κοινωνικές ανισότητες σε αρκετά τίστοιχη της Τουρκίας. Η καταστροφή από τον εν
ληνικός Αντισεισµικός Κανονισµός, ο οποίος οδή- κοινωνικά στρώµατα. Επισηµαίνεται ότι σε έναν λόγω σεισµό εµφανίζεται στις παρακάτω χαρα-
γησε σε ακόµη ποιο ασφαλείς κατασκευές. Έτσι, γε- ισχυρό σεισµό, µερικές µόνο καλώς σχεδιασµένες κτηριστικές εικόνες.