Page 65 - praktikos-odigos

64 ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΥΛΟ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΑΠ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΥΛΟ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΕΑΠ 65
με ουδέτερες γραμματικά ή σημασιολογικά λέξεις είτε να εναλλάσσεται η συντακτική συμφωνία των άρθρων, των συμπληρωμάτων/προσαρτημάτων,
ουδέτερη σύνταξη με τη χρήση σύνταξης με διπλή σήμανση γραμματικού των αντωνυμιών. Καθ’ αυτό τον τρόπο αποφεύγονται λεξιλογικές πρακτικές
γένους. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή ενδοκειμενικά χρησιμοποιείται που αναπαράγουν στερεοτυπικές αναπαραστάσεις της κοινωνίας και των
το γενικευτικό αρσενικό, τότε δεν επιτυγχάνεται η γλωσσική συμπερίληψη. θέσεων εξουσίας με τον άνδρα να έχει κυρίαρχο ρόλο σε επαγγέλματα και
ιδιότητες υψηλού κοινωνικού κύρους και τη γυναίκα να περιορίζεται σε
επαγγέλματα και ιδιότητες χαμηλότερου κοινωνικού κύρους.
◆ 7η Περίπτωση: η αναφορά σε συγκεκριμένο φύλο ή πρόσωπο
Παραδείγματα:
Πρόταση:
Όσον αφορά τη σύνταξη επίσημων εγγράφων που αναφέρονται αποκλειστικά Πρόταση
σε ένα από τα δύο φύλα τότε η σύνταξη χρειάζεται να γίνεται στο ανάλογο ελεύθερος επαγγελματίας ελεύθερη/ελεύθερος επαγγελματίας
γραμματικό γένος, θηλυκό για τις γυναίκες και αρσενικό για τους άνδρες. υπουργός ο/η υπουργός
Αντίστοιχη προσοχή χρειάζεται και στα επιμέρους σημεία που γίνεται αναφορά Έλληνας υπότροφος Ελληνίδα/Έλληνας υπότροφος
σε συγκεκριμένα θηλυκά πρόσωπα (κυρίως σε προσφωνήσεις ή υπογραφές) ώστε ανάδοχος η/ο ανάδοχος
οι επαγγελματικοί τίτλοι που τα συνοδεύουν να δηλώνουν το θηλυκό γραμματικό
γένος και να μη χρησιμοποιείται αντ’ αυτών οι τύποι του γενικευτικού αρσενικού πολίτες πολίτες, άνδρες και γυναίκες
(βλ. ακόλουθα παραδείγματα).
◆ 9η Περίπτωση: η πραγματολογική διάσταση των εγγράφων
Παραδείγματα:

καθηγήτρια, προϊσταμένη, αναπληρώτρια προϊσταμένη, συντάκτρια, Πρόταση:
συνεργάτιδα, υπεύθυνη, εκπαιδεύτρια Το πιο σημαντικό σημείο κατά τη σύνταξη επίσημων εγγράφων σε συμπεριληπτική
η υπουργός, η υπάλληλος, η ομόλογος, η αντιπρόσωπος, η διδάκτορας ως προς τα φύλα γλώσσα αποτελεί η συνέπεια. Ανεξάρτητα από τον συμπεριλη-
πτικό τρόπο που θα επιλεχθεί να συνταχθεί ένα έγγραφο, είτε με διπλή σήμανση
✓ Αξίζει να σημειωθεί ότι έπειτα από προσωπική απόφαση της καθεμίας γένους, είτε με χρήση ουδέτερων λέξεων, είναι απαραίτητο ο τρόπος αυτός να
γυναίκας μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί των διγενών ονομάτων οι εφαρμόζεται με συνέπεια τόσο σε επίπεδο ονοματικών και ρηματικών φράσεων
εναλλακτικοί τους τύποι με θηλυκή μορφολογία, όπως πρυτάνισσα, κοσμη- (ονόματα/επαγγελματικά ουσιαστικά, άρθρα, προσαρτήματα/συμπληρώματα
τόρισσα, διδακτόρισσα. και αντωνυμίες), όσο και σε επίπεδο κειμενικού συνόλου. Κάθε κείμενο έχει την
ιδιότητα να προσλαμβάνεται και να ερμηνεύεται από το αναγνωστικό κοινό ως
ολότητα. Κατ’ επέκταση, όταν η συμπερίληψη δεν είναι καθολική και συνεπής
◆ 8η Περίπτωση: οι λεξιλογικές επιλογές και οι σημασίες σε όλο το κείμενο, η γλώσσα του κειμένου θεωρείται σεξιστική, δημιουργώντας
την ψευδαίσθηση της ισότητας των φύλων. Για αποφυγή αυτής της ψευδαίσθησης
Προτάσεις: χρειάζεται να εφαρμόζονται οι παραπάνω προτάσεις γλωσσικής συμπερίληψης
Όσον αφορά τις λεξιλογικές χρήσεις των επίσημων εγγράφων προτείνεται (βλ. με συνέπεια στο σύνολο των κειμένων (βλ. ενδεικτικά τα υποδείγματα κειμένων
με τις προτεινόμενες διορθώσεις τους στο Παράρτημα Ι).
ακόλουθα παραδείγματα):
1. Να μη χρησιμοποιούνται ρητά ή υπόρρητα μειωτικοί ή υβριστικοί χαρακτη-
ρισμοί σε συγκεκριμένες ομάδες ατόμων λόγω του φύλου τους, ιδιαίτερα
αφού πρόκειται για επίσημα έγγραφα, τακτική που ήδη εφαρμόζεται στα
κείμενα του ΕΑΠ.
2. Όταν πρόκειται για έγγραφα που απευθύνονται σε γυναίκες και άνδρες,
να εφαρμόζονται πρακτικές συμπερίληψης κυρίως μέσω της ταυτόχρονης
χρήσης θηλυκού και αρσενικού γένους των ονομάτων και με την αντίστοιχη