Page 16 - Open2U - November- 2021

16 Εκδοτικός Οίκος ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Ηδηµιουργικήγραφή,

µιαπερίπλοκητέχνη…

ΤοβιβλίοτωνDavidMorleyκαιPhilipNeilsen

πουπροσεγγίζειτοαναπτυξιακόπεδίοµεσυγγραφικές
ασκήσειςκυκλοφορείαπότιςεκδόσειςτουΕΑΠ

δηµιουργική γραφή έχει εξελιχθεί σε
εξαιρετικά οργανωµένο πανεπιστηµιακό
Ηκλάδο, µε δηµοφιλή µαθήµατα και υψηλού
κύρους προγράµµατα σπουδών παγκοσµίως. To
βιβλίο των David Morley και Philip Neilsen
«Οδηγός ∆ηµιουργικής Γραφής», του Πανεπι-
στηµίου του Κέιµπριτζ, ασχολείται µε µια περί-
πλοκη τέχνη κατά τρόπο βατό, θίγοντας ση-
µαντικέςέννοιεςγιααυτότοαναπτυσσόµενοπε-
δίο και εξερευνώντας ταυτόχρονα σηµαντικά ζη-
τήµατα που διαµορφώνουν το παρελθόν, το πα-
ρόν και το µέλλον της δηµιουργικής γραφής.
Παράλληλα επιµένει να δίνει µεγάλη έµφαση στη
δεξιοτεχνία, αναλύοντας υποδείγµατα γραφής
και παρέχοντας συγγραφικές ασκήσεις, οι
οποίες µπορούν να χρησιµοποιηθούν από ανα-
γνώστες και σπουδαστές, από δασκάλους
γραφής και συγγραφείς.
Γιατί η δηµιουργική γραφή να χρειάζεται, ωστό- ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
σο, «έναν υψηλά ιστάµενο φίλο, έναν Οδηγό από
το Πανεπιστήµιο του Κέιµπριτζ»;
Το ερώτηµα θέτει ο ίδιος ο Morley, καθηγητής «…Ξεκινώντας µε τη µυθοπλασία, ο Ρον
∆ηµιουργικής Γραφής στο Πανεπιστήµιο του Κάρλσον[RonCarlson]µάςκάνειµιαπρο-
Γουόρικ, ποιητής και φυσιοδίφης, και το απαν- σωπική ξενάγηση, καθώς βήµα-βήµα
τά τόσο ο ίδιος όσο και οι υπόλοιποι συντελε- αναπτύσσουµε ένα σενάριο σε δυνατό
στές του τόµου, κάθε φορά µέσα από µια δια- διήγηµα,εξισορροπώνταςτονσυγγραφικό
φορετική οπτική γωνία. Έτσι το βιβλίο διανοίγει και τον επιµελητικό µας νου. Μας δείχνει
ένα πεδίο ανταλλαγής ιδεών, ανάµεσα σε ανα- την πλούσια δυναµική της σύντοµης
γνωρισµένους δηµιουργικούς συγγραφείς. αφήγησης, τα βασικά της στοιχεία και
Η ελληνική έκδοση του «Οδηγού ∆ηµιουργικής απαντά στο ζωτικό ερώτηµα: «Τι ποσο-
Γραφής» του Πανεπιστηµίου του Κέιµπριτζ, στό ελέγχου και τι ποσοστό χαλάρωσης
όπως σηµειώνει ο Τάκης Καγιαλής στον πρό- έχει ανάγκη η γραφή;». Η Μορίν Φρίλι µυθοπλαστικούείδουςπου,µέσωτουδια- λεπίδρασης των ανθρώπων και των υπο-
λογο, συµπληρώνεται µε επίµετρο, στο οποίο [Maureen Freely] προτείνει µια νέα προ- λόγου, διαµορφώνει τη φαντασία για να λογιστών, και υποστηρίζει ότι αυτές αλ-
πέντε ιδιαιτέρως ικανά και έµπειρα στελέχη του σέγγιση στη διδασκαλία της µυθοπλασίας της δώσει µορφή στο χαρτί. Η Γουάντορ λάζουν τόσο τη δραστηριότητα της γρα-
Κ∆ΜΠΣ «∆ηµιουργική Γραφή» του ΕΑΠ δοκι- µεγάλης έκτασης. Αν και παραδέχεται την αναλύει αυτή τη διαδικασία προσεκτικά, φής όσο και το πώς αντιλαµβανόµαστε τη
µάζουν να γεφυρώσουν τους προβληµατισµούς αξία των πιο παραδοσιακών εργαστηρίων εξηγώντας πώς διδάσκει δραµατουργία συγγραφική ιδιότητα. Η ψηφιακή γραφή,
των συγγραφέων του τόµου µε στοιχεία από την και της πρόσωπο µε πρόσωπο συµβου- στην τάξη. Η Μπρόνουιν Λι [Bronwyn Lea] που είναι περισσότερο προσανατολι-
ελληνική ερευνητική και εκπαιδευτική πραγ- λευτικής, υποστηρίζει και την ανάπτυξη προσφέρει µια σαφή και πρακτική περι- σµένη στην οθόνη παρά στο χαρτί, διευ-
µατικότητα και να εκθέσουν τις δικές τους συ- ενός χώρου που επιτρέπει την ύπαρξη γραφή των τρόπων και των τεχνικών που ρύνει τις ευκαιρίες για καινοτοµία και καλ-
ναφείς εµπειρίες και προτάσεις. µιας «κοινότητας συγγραφέων» και εξη- οργανώνουν και επιτρέπουν την ποιητι- λιτεχνική πολυπλοκότητα µέσω του λε-
Συγκεκριµένα, στο Επίµετρο συµµετέχουν οι Χά- γεί τις διδακτικές µεθόδους του «ανοι- κή σύνθεση, αποµυθοποιώντας αυτή τη κτικού κινητισµού, της αυξηµένης ανα-
ρης Βλαβιανός (ποιητής και ακαδηµαgκός), Αν- χτού σπιτιού» και της «τερτούλιας», µορφή δηµιουργικής γραφής που πολλοί γνωστικής διαδραστικότητας, της διχο-
τιγόνη Βλαβιανού (αναπληρώτρια Καθηγήτρια που βοηθούν τους σπουδαστές να ξε- σπουδαστές, τουλάχιστον αρχικά, βρί- τοµηµένης οθόνης, της αυτοµατοποι-
Ιστορίας της Ευρωπαgκής Λογοτεχνίας στο Ελ- περάσουν καθιερωµένες ιδέες, να βρουν σκουν κάπως αποθαρρυντική. Επιµένει ηµένης κειµενικής παραγωγής, της κει-
ληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο), Ευριπίδης Γα- νέους τρόπους εργασίας και φαντασίας, στην ιδέα ότι η ποίηση είναι υπερβατική µενικής µεταβλητότητας και της πολυ-
ραντούδης (καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολο- να βρουν τη φωνή τους, να είναι πιο θαρ- –ικανή να µας µεταφέρει σε µια εναλ- µεσικής µείξης κειµένου, ήχου και εικό-
γίας στο Τµήµα Φιλολογίας στο Εθνικό και Κα- ραλέοι και πιο ακριβείς. Η Κιµ Γουίλκινς λακτική συνειδητότητα– αλλά και αυτό εί- να (...) Ο Ρίτσαρντ Μπίαρντ [Richard Be-
ποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών), Νίκος [KimWilkins]στηρίζεται στηνεµπειρία της ναι, όπως υποστηρίζει ο Γ.Χ. Ώντεν, ard] υποστηρίζει ότι το να βλέπει κανείς
∆αββέτας(συγγραφέαςκαικριτικός)καιΓεωργία έκδοσης εικοσιενός µυθιστορηµάτων ει- «ένα λεκτικό τεχνούργηµα που πρέπει να τη διδασκαλία µαθηµάτων δηµιουργικής
Πατερίδου (επίκουρη καθηγήτρια Νεοελληνικής δολογικής µυθοπλασίας για να εξηγήσει δοµηθεί τόσο επιδέξια και στέρεα όσο γραφήςσανελεύθεροεπάγγελµαδεναρ-
Φιλολογίας στο ΕΑΠ). πώς η καλή γραφή, στην περίπτωση των ένα τραπέζι ή µια µοτοσυκλέτα». Παρέ- κεί για να καταπραOνει το άγχος που βιώ-
Στο παρακάτω απόσπασµα από την Εισαγωγή δηµοφιλών ειδών, απαιτεί µια δεξιοτεχνία χει, µε θέρµη, µια αναστοχαστική εξήγηση νει ένας συγγραφέας. Κι αυτό, διότι συ-
των David Morley και Philip Neilsen, οι συντε- στην εξισορρόπηση των ειδολογικών του τρόπου γραφής ενός εκ των ποι- νεπάγεται τις ίδιες εντάσεις µε τη συγ-
λεστές του τόµου, διακεκριµένοι συγγραφείς και στοιχείων που στρατολογούνται εκ νέου ηµάτων της. Ο Κάρι Γκίσλασον [Kari Gis- γραφή – το κυνήγι, τη συγκοµιδή, τα νέα
ακαδηµαgκοί, προσεγγίζουν, ο καθένας µέσα από και εκείνων που «επιστρατεύονται» ώστε lason] στηρίζεται τόσο στην τεχνική, µε ξεκινήµατα. Ολοένα περισσότερο, η έµ-
τη δική του εξειδίκευση και µατιά, αυτό το νέο να δηµιουργήσουν δυνατότητες και απο- τις προτάσεις του για τον τρόπο γραφής µισθη άνεση µιας πανεπιστηµιακής θέ-
γνωστικό πεδίο. λαύσεις. Χρησιµοποιεί την εικοτολογική σχετικά µε τα ταξίδια σας, όσο και στην σης πλήρους ή µερικής απασχόλησης εµ-
µυθοπλασία ως σηµείο εστίασης και ανάλυση και τη λογοτεχνική ιστορία, φανίζεται ως δελεαστική. Είναι όµως η δι-
διανοίγει νέες προοπτικές για τη χρήση στην εκ του σύνεγγυς ανάγνωση σηµαν- δασκαλία δηµιουργικής γραφής σε έναν
Με οδηγό το και την ανάπτυξη ειδολογικών στοιχείων τικών κειµένων του είδους. Έτσι, το θεσµό συµβατή µε την απλή διαδικασία
της συγγραφής; Ο Μπίαρντ εξερευνά το
συγκεκριµένο κεφάλαιο αντανακλά τη δι-
στο φανταστικό και το ανοίκειο, καθο-
Πανεπιστήµιο του δηγώντας µας ως προς τα βασικά δοµι- εύρυνση της δηµιουργικής γραφής ως ζήτηµα της διχασµένης αφοσίωσης».
Στο βιβλίο εξετάζονται δύο ακόµα εξαι-
κλάδου προκειµένου να περιλάβει τόσο
κά στοιχεία του µυθιστορήµατος. Πολλά
Κέιµπριτζ! βιβλία για τη δηµιουργική γραφή παρα- συγγραφικές όσο και αναγνωστικές προ- ρετικά ενδιαφέροντα ερωτήµατα.: Μπο-
ρεί η µελέτη της επιστήµης να µας κά-
σεγγίσεις.Παρουσιάζειδοµέςκαιτύπους,
κάµπτουν ή αγνοούν τη διαδικασία της
δραµατουργίας. Στο βιβλίο µας, η Μισε- σε διαφορετικά υποείδη της ταξιδιωτικής νει πιο εφευρετικούς δηµιουργικούς
λίν Γουάντορ [Michelene Wandor] «ανα- γραφής, αφήνοντας περιθώριο, έτσι, για συγγραφείς; Πιο ριζικά: µπορεί η µελέ-
συστήνει» τη δραµατουργία ως διακριτή την ευρείαδιαφοροποίησηστόχωνµεταξύ τη και η πρακτική της δηµιουργικής γρα-
λογοτεχνική διαδικασία, διαχωρίζοντάς των συγγραφέων: το κεφάλαιο δεν επι- φής να µας κάνει καλύτερους επιστή-
την από τη στενή σχέση της µε την πα- διώκει να δώσει τη συνταγή ενός µονα- µονες; O Morley, στο «Σοβαρό Παιχνίδι»
ράσταση και τη συµµαχία της µε τη µυ- δικού σωστού τρόπου προσέγγισης της απαντά µέσα από µια κατάδυση στις ιστο-
θοπλασία και την ποίηση, προκειµένου να ταξιδιωτικής γραφής, αλλά περισσότερο ρικές συνδέσεις µεταξύ δηµιουργικής
εστιάσει σε αυτήν ως συγγραφική πρα- να προσφέρει επιλογές· ζητούµενο είναι γραφήςκαιεπιστήµης,υπογράφονταςένα
κτική µε τα «δικά της µορφολογικά χα- να βελτιώσει ο συγγραφέας αυτό που ήδη κεφάλαιο που θέτει νέους συσχετι-
ρακτηριστικά». Αποδοµεί και θέτει υπό κάνει και όχι να περιοριστούν οι προσω- σµούς, τοµές και επεξεργασίες. Το ανά
αµφισβήτηση κοινές παραδοχές σχετικά πικοί του στόχοι. Το κεφάλαιο της Χέιζελ χείρας βιβλίο, ως ένα άρτιο εισαγωγικό
µε τη δραµατουργία (συνεργασία, παρά- Σµιθ [Hazel Smith] δίνει έµφαση στις νέες εγχειρίδιο δηµιουργικής γραφής, είναι
σταση, το εικαστικό κοµµάτι) και αποκα- δυνατότητες για σύγχρονη γραφή, που απαραίτητο σε όποιον φιλοδοξεί να εκ-
θιστά την αυτονοµία της ως συνειδητού αναδύονται µέσω της δυναµικής αλλη- δώσει τη συγγραφική του δουλειά.