Page 15 - JANUARY-2023
P. 15
Παρουσίαση 15
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2023
Το µοναδικό στα Βαλκάνια
Το ΤHERMOpΥlae µε τη µεγάλη συλλεκτική επιφάνεια που διαθέτει,
αποτελεί ένα επιστηµονικά ισχυρό όργανο, που θα λαµβάνει ασθενή
ραδιοσήµατα από κοντινές και αποµακρυσµένες περιοχές του Σύµπαντος
λειτουργώντας και µεµονωµένα (single dish mode), αλλά και σε δια-
σύνδεση µε το Ευρωπαϊκό και Παγκόσµιο δίκτυο ραδιοτηλεσκοπίων
µε τη µέθοδο της συµβολοµετρίας (European VLBI και Global VLBI Net-
work, και interferometric mode αντίστοιχα). Το όργανο είναι το µονα-
δικό στα Βαλκάνια αλλά και στη γειτονιά της Ελλάδας, π.χ. Τουρκία, Βό-
ρεια Αφρική.
Όργανα αόρατης αστρονοµίας
Όπως µας εξηγεί, τα ραδιοτηλεσκόπια είναι τα όργανα της
αόρατης αστρονοµίας που λειτουργούν στην περιοχή των ρα-
διοκυµάτων του ηλεκτροµαγνητικού φάσµατος. Η επιστήµη
της Αστροφυσικής – Αστρονοµίας που χρησιµοποιεί την
υποδοµή είναι η Ραδιοαστρονοµία και ευρύτερα η παρα-
τηρησιακή αστροφυσική. Η επιστήµη της Ραδιοαστρονο-
µίας µελετά τα ουράνια σώµατα και φαινόµενα σε χαµηλές
Υποδοµή του Ραδιοτηλεσκοπίου THERMOpYlae (Κ∆ΕΘ-ΟΤΕ). Επίσκεψη θερινού σχολείου ΗΡΩΝ (αριστερά). Επίσκεψη θερινού σχολείου ∆Ι.ΑΣ (δεξιά) ενέργειες, στα ραδιοκύµατα.
Ραδιοσήµατα από το σύµπαν
Tο Ελληνικό Ραδιοτηλεσκόπιο ΤΗΕRMOpYlae αποτελεί ένα επιστηµονικά ισχυρό όργανο µε σηµαντικά εθνικά και διεθνή οφέλη
το νοτιανατολικό άκρο της Ευρώπης, στο συνεργασία µε τους ευρωπαίους εταίρους (π.χ. Η εν λόγω κεραία διαµέτρου 30 µέτρων, βρί-
Κέντρο ∆ορυφορικών Επικοινωνιών «Θερ- διαδικτυακές εγκαταστάσεις µεγάλης ταχύτη- σκεται στο Κέντρο ∆ορυφορικών Επικοινω-
Σµοπύλαι» (Κ∆ΕΘ) στην περιοχή Σκάρφεια τας και όγκου, τεχνολογίες και τεχνικές µεγά- νιών (Κ∆ΕΘ) του Οµίλου ΟΤΕ στη Σκάρφεια
Λοκρίδος εδράζεται το Ελληνικό Ραδιοτηλε- λων δεδοµένων (big data) ως µέρος του ορά- Λοκρίδος στην Φθιώτιδα και επιλέχθηκε για
σκόπιο ΤΗΕRMOpYlae. Πρόκειται για ένα επι- µατος Industry 4.0 και του επιχειρηµατικού να µετασχηµατιστεί στο πρώτο ραδιοτηλεσκό-
στηµονικά ισχυρό όργανο που είναι ικανό να κα- κλάδου, machine learning, αποθήκευση και πιο στην Ελλάδα, ονόµατι ΤHERMOpΥlae, σύµ-
ταγράφει ακόµα και ασθενή ραδιο σήµατα από ταχύτητα επεξεργασίας µεγάλου όγκου δεδο- φωνα µε τις διεθνείς προδιαγραφές (βλ. Εικ. 1).
το Σύµπαν. µένων - GPUs, κλπ), όπως επίσης και νέα πε- Tα logos του ραδιοτηλεσκοπίου είναι (δια χει-
H Σχολή Θετικών Επιστηµών και Τεχνολογίας δία εφαρµογών και πιθανόν θα δηµιουργήσει ρός, Ν. Γκιζάνη).
(Σ.Θ.Ε.Τ.) του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστη- καινοτόµες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας
µίου (Ε.Α.Π.) µε τότε Κοσµήτορα τον τωρινό στην ευρύτερη περιοχή, επικοινωνίες deep
Πρόεδρο της ∆ιοικούσας Επιτροπής Καθηγητή space, γεωδυναµικές µελέτες, ανάπτυξη µον-
Ιωάννη Καλαβρουζιώτη και επιστηµονική υπεύ- τέλου STEM στην εκπαίδευση, πηγή τουρισµού,
θυνη (ΕΥ) τη ∆ρ. Νεκταρία Γκιζάνη, αστροφυ- άνοιγµα νέων θέσεων εργασίας ειδικευµένων
σικός µε ειδικότητα στη Ραδιοαστρονοµία, Επί- αλλά και ανειδίκευτων εργατών, έµπνευση
κουρη Καθηγήτρια – ΣΘΕΤ, έχει υπογράψει στους µαθητές όλων των βαθµίδων εκπαίδευ-
Μνηµόνιο Συνεργασίας µε τον Όµιλο ΟΤΕ και σης και του απλού λαού από την στοχευµένη
το Εργαστήριο HERON LAB του τµήµατος Φυ- εκλαΐκευση της λειτουργίας του οργάνου στην
σικής του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας (ΠΘ) µε Επι- επιστήµη που υπηρετεί (και µέσα από υλικο-
στηµονικά Υπεύθυνο τον ∆/ντή του HERON τεχνική υποδοµή που µπορεί να κατασκευαστεί,
LAB, ∆ρ. Γιώργο Βελντέ, Επίκουρο Καθηγητή π.χ. πλανητάριο). Τα διεθνή οφέλη εκτός από τη
του τµήµατος Φυσικής. διεθνή επιστηµονική έρευνα αφορούν διεθνείς
Σύµφωνα µε το Μνηµόνιο Συνεργασίας ο όµι- και Βαλκανικές συνεργασίες», υπογραµµίζει.
λος ΟΤΕ παραχωρεί στα πανεπιστήµια τον αξιο- Κεραία διαµέτρου 30 µέτρων
ποιήσιµο σταθµό εδάφους δορυφορικών επι-
κοινωνιών, ο οποίος διαθέτει παραβολική κε- Η υποδοµή της κεραίας δορυφορικών τηλεπικοινωνιών του Μαθήµατα θερινού σχολείου ∆Ι.ΑΣ. στο χώρο του Ραδιοτηλε-
ραία διαµέτρου 32 µέτρων, για να µετατραπεί Οµίλου ΟΤΕ στο Κ∆ΕΘ, που µετασχηµατίζεται στο πρώτο Ελλη- σκοπίου. Αίθουσα διαλέξεων «Οκτάγωνο» (Κ∆ΕΘ-ΟΤΕ) (credit
στο επιστηµονικό όργανο του Ελληνικού Ρα- νικό Ραδιοτηλεσκόπιο. Το όργανο είναι παραβολοειδούς τύπου HERON Lab/ΠΘ)
διοτηλεσκοπίου µετά τη σχετική πρόταση - αί- µε διαµέτρου 32 µέτρων
τηµα των κύριων ερευνητών και της επιστη-
µονικά υπεύθυνης.
«Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα χωρίς το µεγάλο Θα «τρέξουν»
κόστος κατασκευής – αγοράς αλλά µε το µε- εκπαιδευτικά προγράµµατα
τασχηµατισµό και πλήρη λειτουργία της υπο-
δοµής θα απολαµβάνει παγκόσµια αίγλη από Το έργο απέσπασε χρηµατοδότηση για τη
τα διεθνώς επιβεβαιωµένα µορφωτικά, επι- µετατροπή του το 2020 µε δυνατότητα διάθε-
στηµονικά, τεχνολογικά, πολιτιστικά, οικονο- σης των πόρων µόλις τα τέλη ∆εκεµβρίου
µικά οφέλη που έχουν παγκοσµίως οι χώρες του 2022. Όπως µας σηµειώνει, µέχρι τώρα
που διαθέτουν την απαραίτητη τεχνολογική έχουν γίνει πειράµατα καλής λειτουργίας του
υποδοµή µεγάλου ραδιοτηλεσκοπίου» επιση- υπάρχοντος εξοπλισµού, ενδεικτικές µετρή-
µαίνει η ∆ρ Νεκταρία Α. Β. Γκιζάνη, Αστροφυ- σεις ηλεκτροµαγνητικών παρεµβολών, έχει
σικός – Ραδιοαστρονόµος, Επ. Καθηγήτρια της πραγµατοποιηθεί επίσκεψη του Ερευνητικού
Σχολής Θετικών Επιστηµών Τεχνολογίας του Προγράµµατος Jumping JIVE που είχε απο-
Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου και Επι- στολή την έγκριση ραδιοτηλεσκοπίων για
στηµονική Υπεύθυνη του Ελληνικού Ραδιοτη- συµµετοχή στο EVN, VLBI. Η επιτροπή απο-
λεσκοπίου για το Ε.Α.Π.. τύπωσε και διεµήνυσε ότι η ελληνική κεραία
Παράλληλα, παρουσιάζει στην «Open2U» τα είναι η καλύτερη διεθνώς πρώην κεραία τη-
οφέλη που θα προκύψουν. λεπικοινωνιών (Εικόνα 2 δεξιά και αριστερά).
«Τα οφέλη είναι και εθνικά και διεθνή, εκτός από Επίσης έχουν συναφθεί Μνηµόνια Συνεργα-
την επιστήµη της ραδιοαστρονοµίας στην οποία σιών για τη µετατροπή του οργάνου (HERON
και για την οποία δηµιουργήθηκε. LAB/ΠΘ) και πραγµατοποιηθούν διάφορα
Τα εθνικά οφέλη περιλαµβάνουν δι-πολύ- εκπαιδευτικά Προγράµµατα (ΣΘΕΤ/ΕΑΠ και
επιστηµονικά, σχεδόν όλων των τεχνολογικών HERON LAB/ΠΘ) και σχολεία (HERON
ειδικοτήτων, νέα πεδία εφαρµογών που µπο- LAB/ΠΘ) που συνδυάστηκαν µε επισκέψεις
ρούν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της Ελ- στο χώρο του ραδιοτηλεσκοπίου (βλ. Εικόνες
ληνικής Βιοµηχανίας εντός της Ευρώπης και σε ∆ράση ΡΑ∆ΙΟΣΥΜΠΑΝ µε έγκριση του Υπ. Παιδείας 4 και 5 αντίστοιχα).
