Page 7 - Open2U - February- 2022

Συνέντευξη 07

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2022

ότι «ο ∆ίας πεθαίνει, ο Χριστός δεν έχει ακόµη γεν- κασµένος (γέλια)! Μας αρέσει το σύνολο καµιά στον Μωάµεθ ότι «η πόλη δεν είναι δική µου για να
νηθεί και σε αυτή την περίοδο ο άνθρωπος είναι φορά! Κάποιος θα µπορούσε να πει ότι όλοι είµαστε σ' τη δώσω». Στη Μονή του Παντοκράτορος ο Σχο-
Θεός». Σε αυτήν την περίοδο, την ελληνιστική, δεν ρατσιστές. Όλοι µας. Άλλος λίγο, άλλος πολύ. Εξη- λάριος είχε τοιχοκολλήσει ανάθεµα εναντίον του Πα-
µπορείς να πεις τίποτα άλλο από την προσπάθεια να γούµαι: τι θα πει Έλληνας; Τι θα πει Γερµανός; Είναι λαιολόγου! Ποιες ευθύνες; Κανένας, τίποτα! Κι όταν
κάνεις µέλλον. Για πρώτη φορά κάνανε µουσεία οι αρ- ακριβώς η ευκολία για να βάλεις µια ετικέτα και να πας οι Τούρκοι έµπαιναν στην Πόλη, ουδέποτε πιστέψα-
χαίοι στην Πέργαµο. Βάλανε µέσα έργα παλιά και τέ- παραπέρα. Κάθε ετικέτα είναι ρατσισµός. Γιατί ακρι- νε ότι ήταν µόνο αυτοί πάνω στα τείχη και πολεµού-
τοια. Μουσείο σηµαίνει, ακριβώς, µια αναγνώριση του βώς τίποτα δεν µπορείς να αποδείξεις. Αλλά είσαι ήσυ- σαν. Έβλεπαν δηλαδή ότι ήταν πολύ λίγοι µαζί µε τον
παρελθόντος και δεν είναι σίγουρο ότι δεν επιθυµείς χος γιατί έχεις τακτοποιήσει τα πάντα και δεν σε νοι- Παλαιολόγο και δεν το πίστευαν! Αυτό γιατί οι πιο πολ-
µίµηση του παρελθόντος, για να κάνεις µέλλον. άζει τι γίνεται παραπέρα. Για να το ξεµπερδέψουµε λοί ήταν αυτοί που πίστευαν ότι ο Παλαιολόγος είχε
Φτάσαµε δηλαδή ως σκέψη στο ότι είµαστε απόγονοι. αυτό το θέµα: Περήφανοι, παραπονεµένοι, αδικηµέ- υπογράψει συµφωνία µαζί µε τους δυτικούς και πως
Οι Έλληνες γεννηθήκανε απόγονοι. ∆εν γεννηθήκα- νοι και άδικοι. Αυτά είµαστε!». έκανε λειτουργία στην Αγια-Σοφιά µαζί µε τους κα-
νε ως κακά παιδιά, αλλά ως απόγονοι. Είναι πάντο- θολικούς, άρα «άσ' τον µόνο του!». Όπως και έγινε
τε εγγόνια κάποιου! Άρα περιµένουν οι «παππούδες» Και άδικοι; δηλαδή. Άρα να ψάξουµε για εκεί ευθύνες αλλού; Από-
να τα υπερασπιστούν! Πάντοτε το παρελθόν». «Κυρίως! Ως προς όλους». δειξη ότι µέχρι τώρα κάνανε Άγιο τον Νεκτάριο, ο οποί-
ος έριξε ανάθεµα εναντίον του Βενιζέλου και δεν
Έχουν γίνει κλισέ κάποιες λαCκές εκφράσεις του ∆ιαθέτουµε και αρετές ως λαός… έχουν κάνει ούτε Όσιο τον Παλαιολόγο, τον πρώτο νε-
τύπου «Εµείς τα κάναµε όλα!». ∆εν είναι κάπως οµάρτυρα του Γένους. Για τη Σµύρνη, ήταν άλλα τα
αλαζονικό αυτό; Μήπως ο Σωκράτης, ο Πλάτω- «Σαφώς! Υπάρχει αρετή και µεγάλη. Όταν το «εγώ» χρόνια, συνέβησαν πολλά πράγµατα διαφορετικά και
νας, ο Αριστοτέλης είναι κληρονοµιά οικουµενική; γίνεται «εµείς». Και είναι από τους λίγους λαούς που δεν µπορούµε να συγκρίνουµε».
φτάνεις να πεις ότι αυτό γίνεται όταν πρέπει. Όταν
«Κοίταξε… Μπορείς να πεις ότι δώσαµε τα φώτα και πρέπει. Όπως το ’40».
µας έδωσαν τον ηλεκτρισµό. Κάνε κάτι χωρίς ηλεκτρι- Είχατε πει στο παρελθόν ότι η Μεγάλη Ιδέα είχε
σµό τώρα. Μπορείς; Όχι. Άρα; Αυτό πάντως θα πρέπει Ζήσατε την Αντίσταση. Τι θυµάστε; προκύψει στο µυαλό των υπόδουλων Ελλήνων
να το προσέξουµε πολύ, γιατί αυτό µας κάνει να νοµί- από πολύ νωρίς. Όταν πολεµούσαν το '21 για την
ζουµε ότι δεν έχουµε ανάγκη από κανέναν άλλον! Στη «Όταν βυθίσανε το «Έλλη», τον ∆εκαπενταύγουστο ελευθερία τους, είχαν κάτι τέτοιο στο µυαλό
Σορβόννη λέµε ότι όλα τα παιδιά του κόσµου έρχονται του 1940, εγώ, παιδί, έκλαιγα µε τον πατέρα µου, τη τους;
για να µάθουν κάτι, εκτός από τους Έλληνες που έρ- µάνα µου. Και όλοι να λένε: «Είναι οι Ιταλοί!» και εγώ «Όταν το 1453 πέφτει η Πόλη, υπάρχουν δύο πράγ-
χονται για να µάθουν εκείνοι στους άλλους τα πάντα!». να φωνάζω: «Πού το ξέρετε;»! Μετά τα µάθαµε όλα. µατα που είναι γενικής αποδοχής. Πρώτα, ότι ο κό-
Να πω και κάτι άλλο πάνω σε αυτό. Γίνεται σκοτωµός! σµος όλος θα καταστραφεί. Και το άλλο, ότι αν δεν
Αυτό λέει κάτι για την ιδιοσυγκρασία µας; Ποιος είπε το «Όχι» ξέρεις; Να σου πω εγώ, κανέ- καταστραφεί ο κόσµος, κάποια µέρα θα τα πάρουµε
νας! Ο Μεταξάς είπε: «Alors, c'est la guerre» (σ.σ. αυτό
«Λέει κάτι για την παιδεία, που είπατε πριν, και για σηµαίνει πόλεµος), επειδή µε τον Ιταλό τα λέγανε στα όλα πίσω: «Σώπασε, κυρα-∆έσποινα, και µην πολυ-
την Ιστορία. Η διαχείριση του παρελθόντος εν Ελλά- γαλλικά. Όταν του έδωσε το τελεσίγραφο, το βράδυ δακρύζης. Πάλι µε χρόνους, µε καιρούς, πάλι δικά µας
δι είναι ελλειµµατική κατά τη γνώµη µου. Γιατί ξέρουµε το διαβάζει ο Μεταξάς και του λέει αυτό. Και µετά όλοι θα ‘ναι». Από εκεί αρχίζει η Μεγάλη Ιδέα, η οποία εί-
την ελληνική ιστορία και τίποτε απολύτως, ούτε καν φωνάζανε: «Όχι»! Αυτό δεν αλλάζει την ουσία βέβαια, ναι ανάµνηση του 1204, όταν παίρνουν οι Λατίνοι την
από τη Ρώµη. Γιατί µιλάµε για τουρκοκρατία, όταν η απλά το «Όχι» είναι αυτό που είπα πριν για το «εµείς». Πόλη. Όπως είναι η Μεγάλη Ιδέα η Εβρα_κή: «Του χρό-
ρωµαιοκρατία ήταν πάνω από τέσσερις αιώνες; Και Είναι το εµείς!». νου στα Ιεροσόλυµα!». Έτσι έλεγαν µετά: «Του χρό-
κανένας ούτε καν χρησιµοποιεί τη λέξη «ρωµαι- νου στην Πόλη!». Τώρα, αν το θυµούνταν αυτό; Αν το
οκρατία». Βενετοκρατία, φραγκοκρατία, τουρκοκρα- Με αφορµή αυτό στο οποίο αναφερθήκατε, θα γνώριζαν τότε; Μάλλον. Αυτά ήταν λα_κά πράγµατα,
τία, λατινοκρατία· ρωµαιοκρατία κανείς. Γιατί; ∆ιότι στα- µπορούσαµε να εντοπίσουµε κάποιες ιστορικές προφητείες. Εγώ νοµίζω ότι την προφητεία την γνώ-
θήκαµε στην περίφηµη ρήση του Οράτιου ότι «τους κυ- ανακρίβειες που επιβίωσαν; Υπάρχουν; ριζαν, αλλά το θέµα ήταν τι γίνεται µε την καθηµερι-
ριαρχήσαµε µε το σίδερο κι αυτοί µε το πνεύµα». Όλα νότητα. Όταν το ’21 γίνεται η εξέγερση, θα πρέπει
αυτά λοιπόν είναι ένα απόφθεγµα ενός ανθρώπου, «Υπάρχουν µεγάλες σιωπές. Ποιος θα σου πει ότι όταν να σκεφτούµε ότι τότε ήταν η εποχή των µεγάλων επα-
όταν η Ρωµα_κή Αυτοκρατορία ήταν «αυτή που δεν τέ- πήραν την Τρίπολη, σκότωσαν τόσο κόσµο; Οι βαρ- ναστάσεων. Ναι µεν οι µεγάλες αυτοκρατορίες ζητούν
λειωνε σε καµία πλωτή θάλασσα και σε καµία βατή γη». βαρότητες των Ελλήνων είναι γνωστές; Ψάξτε τέτοια τίποτα να µην αλλάξει, αλλά έχουµε παντού επανα-
∆ηλαδή µια «παγκόσµια» αυτοκρατορία, στην οποία γεγονότα. ∆εν µιλάµε για τον εµφύλιο. Εναντίον των στάσεις και ήδη στην Αµερική έχει γίνει το πρώτο Σύν-
οι Έλληνες ήταν υποταγµένοι. Το µόνο που προ- άλλων λέµε, εναντίον των ξένων! ∆εν θα βρείτε. Οι ταγµα.
σπαθούσαν να κάνουν τότε οι πνευµατικοί της Ελλά- αγωνιστές του ’21 βγάλανε το άχτι τους! Όταν ο Υψη- Οπότε µε το ’21 έχεις ακριβώς την απόδειξη ότι δεν
δας ήταν να σώσουν την ελληνική γλώσσα. Η οποία λάντης ξεκινά την Επανάσταση, σκοτώνουν τους σταµάτησαν να έχουν αυτό που είπαµε πριν, το
γλώσσα τότε κινδύνευε από τα λατινικά. Μορφωµέ- Τούρκους στο Ιάσιο, σε όλες τις πόλεις της Ρουµα- «εµείς». Να είναι πολλοί, να µην είναι «εγώ». Το «εγώ»
νοι τότε θεωρούνταν οι δίγλωσσοι. Ο δε Λιβάνιος γρά- νίας! Αυτά δεν θα τα πει κανένας, τίποτα! Οι Έλλη- ήταν αυτοί που έφυγαν έξω: «έγινα πλούσιος», «έγι-
φει: “Παρακαλώ τους δώδεκα θεούς να υπερασπιστούν νες σκοτώσανε µόνο πάνω στη µάχη. Ε, όχι!». να µορφωµένος», λέγανε. Αλλά αυτοί που ήταν
την ελληνική γλώσσα”». µέσα, είναι το «εµείς». Είναι ακριβώς αυτό που όταν
Έχετε αναφερθεί πιο παλιά στις δύο µεγάλες, ως Έλληνες το πιστεύουµε και το υπηρετούµε, µας
Οι Έλληνες τι είµαστε; ίσως τις µεγαλύτερες, καταστροφές του ελληνι- πάει µπροστά. Κρατήστε το αυτό! Όχι το «εγώ». Το «
σµού, µιλώντας για την άλωση της Πόλης και την “εµείς”!».
«Τι είµαστε; Οι δύο µεγάλες περίοδοι. Η αρχαία επο- καταστροφή της Σµύρνης. Ποιες οι ευθύνες για
χή, η οποία «αττικίζει» και µετά η ορθοδοξία, η θρη- το 1453 και για το 1922; Πολλές φορές έχετε αναφερθεί στο «εµείς». Εί-
σκεία, ο χριστιανισµός που «βυζαντινίζουν». Και για- ναι η «µαγική λέξη» για τους Έλληνες; Η κυρία Αρβελέρ
τί βυζαντινίζουν; Γιατί όλες οι Οικουµενικές Σύνοδοι «Να σκεφτείς ότι όταν οι Τούρκοι στρατοπεδεύσανε παραχώρησε συνέντευξη
στον φοιτητή
που έγιναν για την επεξεργασία του δόγµατος έγιναν µπρος στην Πόλη και όταν ο Παλαιολόγος ο ΙΑ’ ήταν «Το λέω συνέχεια, γιατί έχουµε δει πως, όταν οι Έλ- του Ελληνικού Ανοικτού
σε βυζαντινά εδάφη. Και όταν έγινε η επεξεργασία του πάνω στην Πύλη του Ρωµανού και πολεµούσε µαζί µε ληνες είναι µαζί, ενωµένοι σαν µια γροθιά, τότε τα πε- Πανεπιστηµίου
δόγµατος, πού σταµατήσαµε; Σταµατήσαµε στη Σύ- τον Τζουστινιάνι εναντίον των Τούρκων και ζητάει να τυχαίνουµε όλα. Άρα το «εµείς», ναι, είναι πράγµα- στο πρόγραµµα
νοδο, κυρίως, της Χαλκηδόνας το 451, όπου οι συ- βρεθεί ένας χριστιανός να του πάρει το κεφάλι, λέει τι σπουδαίο!». «Σπουδές στον Ευρωπαϊκό
Πολιτισµό», δηµοσιο-
νοδικοί έγραψαν «εις Θεός και Άνθρωπος» και η λέξη γράφο, Σπύρο Γκλιάτη
«θεάνθρωπος» βγαίνει ακριβώς από τη Σύνοδο της
Χαλκηδόνας. Εκεί πάλι αλλάζει η σελίδα λοιπόν.
Οπότε έχουµε την αρχαία Ελλάδα και ως πρώτο «ρήγ-
µα» τη χριστιανική Ελλάδα µε όλη την επεξεργασία
του δόγµατος, του ορθόδοξου, να γίνεται από το Βυ-
ζάντιο και έχουµε έτσι τα δύο µεγάλα θεµέλια στα
οποία πατάει τώρα ο νεοελληνισµός. Αλλά κανένας
δεν λέει να µάθουµε πότε και γιατί και πώς. Κανείς!
Ξέρουµε ό,τι ξέρουµε, µισά και… στραβά, αλλά ένα
ξέρουµε όλοι σίγουρα, ότι είµαστε οι καλύτεροι απ’
όλους! Αν λοιπόν υπάρχει µια νεοελληνική αρετή, εί-
ναι αυτή που ο Λούντζης λέει πως η "Ελλάδα είναι χω-
νευτήριο όλων των ξένων πραγµάτων, αλλά µια
φορά εν Ελλάδι όλα γίνονται ελληνικά". Πόσες ξένες
λέξεις ξέρεις στην καθηµερινότητα; Πολλές. Η λέξη
ρούχο τι είναι; Σλαβική. Σλαβικά, τουρκικά, ό,τι θέλεις,
όλα αυτά έχουν γίνει τώρα ελληνικά. Και για αυτό η
µόνη ελληνικότητα που δέχονται όλοι είναι ότι “κάτω
από αυτόν τον ουρανό, είτε γεννηθείς, είτε φτάσεις,
είτε σκεφτείς, γίνεσαι το ίδιο”. Ε, λοιπόν, δεν υπάρ-
χει µεγαλύτερο ψέµα!».

Ψέµα λέτε! Γιατί;
«Ε, βέβαια! Γιατί να είναι αλήθεια; Άλλος είναι µορ-
φωµένος, άλλος είναι µπολιασµένος, άλλος είναι ψε-