Page 13 - Open2U - SEPTEMBER - 2022

Φάκελος: Εκπαίδευση STE(A)M 13

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022

∆υνατότητες και προκλήσεις

Τα µέλη της Οµάδας Έρευνας στη ∆ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών και της Τεχνολογίας του Πανεπιστηµίου Κύ-

πρου Τάσος Χοβαρδάς και Ζαχαρίας Ζαχαρίας προτείνουν µέσω της «Open2U» διάλογο για τις αναγκαίες αλλαγές

ια από τις σηµαντικότερες επιφυλάξεις
Μγια την εκπαίδευση STEM είναι η ανε-
πάρκεια των προσεγγίσεων που βασίζονται
στον κατακερµατισµό των αντικειµένων STEM
να αντιµετωπίσουν επιτυχώς την πολυπλοκό-
τητα των προβληµάτων µε τα οποία έρχονται
αντιµέτωποι οι µαθητές/τριες στην καθηµε-
ρινή τους ζωή.
ε στόχο την άρση αυτού του κατακερ-
Μµατισµού, έχει προταθεί η ολοκληρω-
µένη εκπαίδευση STE(A)M (Integrated STE(A)M
Education), όπου ο παιδαγωγικός σχεδιασµός
και οι σχετικές εφαρµογές περιλαµβάνουν Τάσος Χοβαρδάς Ζαχαρίας Ζαχαρία
τουλάχιστον δύο αντικείµενα από τα γνωστικά Ειδικός Επιστήµονας Έρευνας Καθηγητής της ∆ιδακτικής των Φυσικών Επιστηµών
αντικείµενα που συνθέτουν την προσέγγιση Ερευνητική Οµάδα ReSciTEG Ερευνητική Οµάδα ReSciTEG
Τµήµα Επιστηµών της Αγωγής Πανεπιστήµιο Κύπρου
Πανεπιστήµιο Κύπρου
και φιλοσοφία της εκπαίδευσης STEM, ενώ hovardas@ucy.ac.cy zach@ucy.ac.cy
µπορεί ακόµη να περιλάβουν και τις Τέχνες (Α
= Art) ή και άλλα αντικείµενα (A = All). δείξει και σχετικές προκλήσεις, σε τρεις από τισµένα και αποσπασµατικά να περνούν στις
ολοκληρωµένη εκπαίδευση STE(A)M ανα- τις οποίες θα αναφερθούµε στη συνέχεια. νέες εκπαιδευτικές ενότητες που προτείνουµε.
Ηµένεται να ευνοήσει την ανάπτυξη κρί- ια πρώτη πρόκληση είναι ο σεβασµός να τελευταίο ζήτηµα αφορά τους όρους
σιµων δεξιοτήτων που σήµερα δεν είναι δια- Μτης αυτονοµίας των αντικειµένων Έλειτουργίας των σχολικών µονάδων και
δεδοµένες, όπως των δεξιοτήτων του 21ου STE(A)M, ιδιαίτερα όταν επιδιώκουµε να εν- την εκπαιδευτική ηγεσία. Για να προωθηθεί η
αιώνα. τάξουµε δύο ή περισσότερα από αυτά τα αν- ολοκληρωµένη προσέγγιση STE(A)M, απαι-
τικείµενα στην ολοκληρωµένη προσέγγιση τείται γενναία ανακατανοµή του χρόνου ερ-
ια τους παραπάνω λόγους, η ολοκληρω-
Γµένη εκπαίδευση STE(A)M έχει υποστη- STE(A)M. Στην περίπτωση αυτή, δεν µπορούµε γασίας των εκπαιδευτικών προς τη µεταξύ
ριχθεί σε αρκετές χώρες τα τελευταία 15 χρό- να υπεραπλουστεύουµε το θεωρητικό και µε- τους συνεργασία µε στόχο τον σχεδιασµό, την
νια. Στο πλαίσιο του έργου STE(A)M IT θοδολογικό υπόβαθρο που χαρακτηρίζει κάθε υλοποίηση και την αξιολόγηση εκπαιδευτι-
(https://steamit.eun.org/), η Οµάδα Έρευνας αντικείµενο, ενώ θα πρέπει, αντίθετα, να ανα- κών παρεµβάσεων στην ολοκληρωµένη προ-
στη ∆ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών και δεικνύουµε τη δυνατότητα κάθε επιστηµονι- σέγγιση STE(A)M.
κής περιοχής να συνεισφέρει στη διερεύνηση
της Τεχνολογίας του Πανεπιστηµίου Κύπρου ι χρονικοί περιορισµοί που σήµερα τί-
(ReSciTEG) έχει αναπτύξει σε συνεργασία µε των σύνθετων φαινοµένων και προβληµάτων Οθενται από τα περισσότερα Αναλυτικά
που µας απασχολούν στην ολοκληρωµένη
τους άλλους εταίρους που συµµετέχουν στην προσέγγιση STE(A)M. Προγράµµατα σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες
υλοποίηση του προγράµµατος το πρώτο Ευ- βρίσκονται σε πλήρη αναντιστοιχία µε τις δια-
ρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για την Ολοκλη- ια να αντιµετωπιστεί το συγκεκριµένο ζή- κηρύξεις των Υπουργείων Παιδείας των χω-
ρωµένη Εκπαίδευση STE(A)M. Γτηµα οφείλουµε να σκεφτούµε ξανά τις ρών αυτών για την ενίσχυση της ολοκληρω-
προτεραιότητες του προγράµµατος σπουδών µένης εκπαίδευσης STE(A)M. Την ίδια στιγµή,
υγκεκριµένα, έχουµε προβεί σε επισκό- των βασικών σπουδών τόσο για τους εκπαι-
Σπηση της βιβλιογραφίας για τον εντοπι- δευτικούς δηµοτικής όσο και για τους εκπαι- το ιεραρχικό, κάθετο πρότυπο εκπαιδευτικής
σµό των σηµαντικότερων ζητηµάτων αναφο- δευτικούς µέσης εκπαίδευσης και να διε- ηγεσίας που ακόµη κυριαρχεί σε πολλά εκ-
παιδευτικά συστήµατα, δεν ευνοεί σε καµία πε-
ρικά µε την προώθηση της ολοκληρωµένης εκ- ρευνήσουµε τις δυνατότητες αύξησης των µα- ρίπτωση την ανάληψη πρωτοβουλιών και την
παίδευσης STE(A)M, έχουµε αναπτύξει πρό- θηµάτων που επικεντρώνονται σε θέµατα φύ- καινοτοµία από τους ίδιους τους εκπαιδευτι-
τυπα παιδαγωγικά σενάρια και µια σειρά από σης της επιστήµης και επιστηµολογίας, µε κούς που είναι απαραίτητες στα ανοιχτά µα-
δειγµατικές διδασκαλίες που έχουν δοκιµα- συγκεκριµένες αναφορές στον παιδαγωγικό θησιακά περιβάλλοντα της ολοκληρωµένης
στεί σε σχολεία δηµοτικής και µέσης εκπαί- σχεδιασµό, τις εφαρµογές και την αξιολόγηση προσέγγισης STE(A)M.
δευσης σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ έχουµε στην ολοκληρωµένη προσέγγιση STE(A)M.
αναπτύξει ακόµη ένα Μαζικό Ανοικτό ∆ιαδι- εκπαιδευτική έρευνα έχει δείξει ότι οι
κτυακό Μάθηµα για τη σχετική επιµόρφωση κατακερµατισµός των αντικειµένων Ηεκπαιδευτικοί δηµοτικής και µέσης εκ-
των εκπαιδευτικών δηµοτικής και µέσης εκ- ΟSTE(A)M αντανακλάται και στα Αναλυτικά παίδευσης έχουν γενικά θετικές στάσεις απέ-
παίδευσης. Προγράµµατα σε επίπεδο στοχοθεσίας, γε- ναντι στην ολοκληρωµένη εκπαίδευση STE(A)M
γονός που αποτελεί µια δεύτερη πρόκληση αλλά χρειάζονται υποστήριξη από κατάλληλα
έρα από τη συµµετοχή µας στο πρόγραµµα για την προώθηση της ολοκληρωµένης προ- προγράµµατα επιµόρφωσης.
ΠSTE(A)M IT, έχουµε ολοκληρώσει µια µε- σέγγισης STE(A)M. Μια δυνατότητα για την
ταπτυχιακή διπλωµατική εργασία στην ολο- υπέρβαση αυτής της στενωπού είναι η ανά- αζί µε την ανάπτυξη τέτοιων προγραµ-
κληρωµένη εκπαίδευση STE(A)M, ενώ προ- πτυξη και αξιολόγηση εκπαιδευτικών ενοτή- Μµάτων, είναι αναγκαία και µια ευρύτερη
σφέρουµε και ένα σχετικό µάθηµα για τους εν των που διαπερνούν διάφορα προοδευτικά σειρά αλλαγών σε επίπεδο Αναλυτικών προ-
ενεργεία εκπαιδευτικούς. Τη ίδια στιγµή, υλο- µαθησιακά επίπεδα επάρκειας (learning pro- γραµµάτων όλων των εκπαιδευτικών βαθµί-
ποιούµε ένα ακόµη Ευρωπαϊκό έργο µε στόχο gressions) και οι οποίες οργανώνονται γύρω δων αλλά και σε επίπεδο οργάνωσης και δι-
την ανάπτυξη και πιλοτική λειτουργία ενός από προβλήµατα που οι µαθητές/τριες αντι- εύθυνσης των σχολικών µονάδων.
µεταπτυχιακού προγράµµατος σπουδών στην µετωπίζουν στην καθηµερινή τους ζωή (real-
ολοκληρωµένη εκπαίδευση STE(A)M που θα world problems). λες αυτές οι προκλήσεις προϋποθέτουν την
προσφερθεί σε πανεπιστήµια των ∆υτικών Όέναρξη ενός διαλόγου όλων των ενδια-
Βαλκανίων (STEAMed – MSc course in STEAM ι ενότητες αυτές θα πρέπει να περιλαµ- φερόµενων µερών (εκπαιδευτικοί, σχολική
education). Οβάνουν εκπαιδευτικούς στόχους από δια- ηγεσία, Υπουργεία Παιδείας, κοινωνικοί εταί-
φορετικά αντικείµενα της STE(A)M, µε την ροι) ώστε να διερευνηθούν οι δυνατότητες
εµπειρία µας µέχρι σήµερα στην ολο- ενδεδειγµένη προσοχή που απαιτείται σε ζη- προώθησης της ολοκληρωµένης εκπαίδευ-
Ηκληρωµένη εκπαίδευση STE(A)M µας τήµατα επιστηµολογίας, όπως ήδη αναφέ- σης STE(A)M. Το έργο STE(A)M IT δείχνει ότι
έχει τροφοδοτήσει µε πολλές ενδείξεις για ραµε. Μια τέτοια πλαισίωση των Αναλυτικών ένας τέτοιος διάλογος είναι εφικτός και µπο-
τις δυνατότητες της ολοκληρωµένης STE(A)M Προγραµµάτων πρέπει να συνοδευτεί και από ρεί να δώσει πλούσια συµπεράσµατα και δυ-
προσέγγισης να ανταποκριθεί στους ιδιαίτερα µια σταδιακή αποσυµφόρησή τους, µε θέ- νατότητες ανάληψης δράσης για τη δροµο-
απαιτητικούς στόχους της, έχει όµως ανα- µατα που σήµερα προσφέρονται κατακερµα- λόγηση των αλλαγών που επισηµάναµε.