elen
elen

Τέχνη-Πολιτιστική Κληρονομιά-Αναπτυξιακές Πολιτικές – ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

ΕΑΠ > ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ > Μεταπτυχιακά > Εξαμηνιαία > Τέχνη-Πολιτιστική Κληρονομιά-Αναπτυξιακές Πολιτικές (ΤΕΠ) > Τέχνη-Πολιτιστική Κληρονομιά-Αναπτυξιακές Πολιτικές – ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

ΤΕΠ50 Πολιτιστικά τοπία και πολιτιστική κληρονομιά του ελληνικού χώρου

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠ50
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 10
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Πρώτο (1ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα ΘΕ

Σκοπός της ΘΕ: Η Θεματική Ενότητα ΤΕΠ50 εξετάζει κατ’ αρχήν θεμελιώδεις έννοιες για το ΠΜΣ, όπως μνήμη, πολιτιστική ταυτότητα, πολιτιστικό μνημείο, τοπίο, διάδρομος, καθώς και θεσμούς πολιτιστικής διαχείρισης και προστασίας, ελληνικούς και διεθνείς. Τίθενται σημερινά ζητήματα πολιτιστικής ταυτότητας στη βάση της χωρικότητας διεθνώς και στην Ελλάδα. Ανακεφαλαιώνονται θεωρίες του χώρου και του πολιτιστικού τοπίου.

Στη συνέχεια, συζητούνται τα εξής σημαντικά ζητήματα:

Πρώτον, οι κοινοί τόποι των Ελλήνων που συνέβαλαν στη διαμόρφωση δικτύων εθνικής συνείδησης, χωρικής ιερότητας αλλά και συνοριακότητας. Το Αιγαίο είναι επίκεντρο του ελληνικού πολιτισμού από την Κρητομυκηναϊκή/Κυκλαδική εποχή, που πλαισιώθηκε αργότερα από τους Έλληνες της Μικράς Ασίας και της Ελλάδας, καθώς και τους ‘Δυτικούς Έλληνες.’ Οι κληρονομιές του Ομήρου και του Αιγαίου προσεγγίζονται ως διαχρονικά αισθητικά, λογοτεχνικά και χωρικά αρχέτυπα με αναβιώσεις στο Βυζάντιο. Ανακεφαλαιώνονται τα πολιτιστικά τοπία σε σχέση με την πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Αρχαία μνημεία σε όλη τη χώρα προσεγγίζονται ως μέρος ενός ενοποιητικού δικτύου, ιδιαίτερα λόγω της ομοιομορφίας της ελληνικής τέχνης.

Ακολούθως, μέσω της ποίησης και της φιλοσοφίας εισέρχονται στο στόχαστρο της ΤΕΠ50 η αρχαία αντίληψη του χώρου, του κόσμου, της σχέσης ύλης-πνεύματος, της προόδου, καθώς και της συνέχειας ανθρώπου και κόσμου. Εξετάζονται συνοπτικά από αυτές τις απόψεις οι προσωκρατικοί ποιητές και φιλόσοφοι, οι κλασικοί φιλόσοφοι, ιστορικοί, ποιητές και γεωγράφοι. Εξετάζεται, επίσης, ο ρόλος της μυθολογίας στην ελληνική τέχνη και το τοπίο.

Δεύτερον, θεωρίες της ορατότητας στην Ελλάδα, το Βυζάντιο και τη Δύση. Επισημαίνονται οι συγκλίσεις και οι αποκλίσεις τους στη βάση αισθητικών, ιστορικών και γεωγραφικών θεωρήσεων.

Οι θεωρίες αυτές συνδέονται στο πλαίσιο της Θ.Ε. ΤΕΠ50 με την ανθρωποκεντρική κοινωνική οργάνωση των ελληνικών χωρικοτήτων, με χωρική εγγραφή σε κοινότητες με αυτοδιοίκηση και δημοκρατική δομή επί μακρούς αιώνες και μέχρι την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Παρουσιάζονται διαφορές και ομοιότητες στο αξιακό σύστημα και τον τρόπο αντίληψης χώρου και κόσμου σε σχέση με επικρατούσες σημερινές χωρικές αντιλήψεις και σε σχέση με την αντίληψη για την πρόοδο. 

Επισημαίνεται η ακαδημαϊκή σύγκλιση περιοχών όπως η γεωγραφική και πολιτιστική σκέψη, η θεωρία της ορατότητας, η λογοτεχνία και η φιλοσοφία, κάθε μία από τις οποίες συγκροτείται από πλήθος ερευνητικών και συγγραφικών συμβολών. Η σύγκλιση αυτή αποτελεί επί μέρους αλλά και συνολική συμβολή/θέση του ΠΜΣ αυτού.

Σημειωτέον, ότι επιδιώκεται η κατάλληλη σύνδεση με τις επόμενες ΘΕ του ΤΕΠ.

Μαθησιακά Αποτελέσματα:

Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση να:

  • Έχουν κριτική εποπτεία θεμελιακών εννοιών της τέχνης, του πολιτιστικού τοπίου και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
  • Διακρίνουν τις αρθρώσεις και τις διασυνδέσεις ανάμεσα στη φιλοσοφική σκέψη, την πολιτιστική γεωγραφία, τη λογοτεχνία και την αρχαιολογία.
  • Αντιλαμβάνονται ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στη σχέση οπτικής αντίληψης της Ελλάδας και της Δύσης, καθοριστική για τη συγκρότηση του πολιτιστικού χώρου, της τέχνης και του δημιουργικού γίγνεσθαι.
  • Συλλαμβάνουν τη σχέση μεταξύ οπτικής σύλληψης του περιβάλλοντος, του τοπίου και του κόσμου αφενός, χωρικής κοινωνικής οργάνωσης αφετέρου.

Γνωστικά αντικείμενα:

  • Στοχαστική εξέταση θεμελιακών εννοιών: Μνήμη, πολιτιστική ταυτότητα, πολιτιστικό μνημείο, τοπίο, διάδρομος, ελληνικοί και διεθνείς θεσμοί πολιτιστικής διαχείρισης και προστασίας.
  • Κοινοί τόποι των Ελλήνων και της ελληνικής εκφραστικής: Δημιουργία πλεγμάτων χωρικής και εθνικής συνείδησης, χωρικής ιερότητας αλλά και συνοριακότητας. Το Αιγαίο ως επίκεντρο του ελληνικού πολιτισμού.
  • Θεωρίες της ορατότητας στην Ελλάδα, το Βυζάντιο και τη Δύση: Οι συγκλίσεις και οι αποκλίσεις τους. Σύνδεση με την ανθρωποκεντρική κοινωνική οργάνωση των ελληνικών χωρικοτήτων. Κοινότητες που διατήρησαν την αυτοδιοίκηση και τη δημοκρατική δομή τους επί αιώνες.

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 30%. Τελικές γραπτές εξετάσεις, ο βαθμός των οποίων συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 70%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Προαπαιτούμενα: Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα γι’ αυτή τη Θ.Ε..

Μέθοδος Διδασκαλίας: εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (τηλε-ΟΣΣ).

ΤΕΠ51 Γενεαλογίες της αισθητικής σκέψης στο ευρωπαϊκό και το ελληνικό κίνημα προστασίας των μνημείων: Θεωρία και εφαρμογή

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠ51
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 10
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Πρώτο (1ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα ΘΕ

Σκοπός της ΘΕ: Σκοπός της Θ.Ε. ΤΕΠ51 είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με μία συγκριτική και συνοπτική παρουσίαση της αισθητικής σκέψης γύρω από την ανάδειξη και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς στο ευρωπαϊκό και το ελληνικό πλαίσιο. Στο πλαίσιο αυτό τονίζεται η διαφορά ανάμεσα στην ιστοριοτεχνική και την αισθητική προσέγγιση, και παρουσιάζονται κριτικά αρχαίες, Βυζαντινές και δυτικές προσεγγίσεις.

Η αισθητική θεωρία εντάσσεται ως κλάδος στη φιλοσοφική σκέψη. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ανεξάρτητες προσεγγίσεις της αναστηλωτικής και της εν γένει πολιτιστικής δράσης. Η Θεματική αυτή προτείνει με πρωτοτυπία την θεωρητική σύγκλιση της αισθητικής με την αναστήλωση και την κατασκευαστική δράση, εισάγοντας έναν επιβεβλημένο αναστοχασμό, ο οποίος είναι απαραίτητος στον ελλαδικό χώρο.

Αρχικά ανακεφαλαιώνονται ορισμένες βασικές όψεις της αρχαίας αισθητικής θεώρησης, όπως το ζήτημα της αρμονίας, της συμμετρίας, του κόσμου/ευρυθμίας και του φωτός στον Όμηρο, τους λυρικούς ποιητές, τους Προσωκρατικούς, τους Πυθαγόρειους, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Ανακεφαλαιώνονται, επίσης, ορισμένες βασικές όψεις της Βυζαντινής αισθητικής θεώρησης, όπως η έννοια του κάλλους, ο λόγος για την πόλη και την αρχιτεκτονική, η νεοπλατωνική θεώρηση του φωτός, της εικόνας, της αλληγορικής αναπαράστασης και της τέχνης. Στη συνέχεια προσεγγίζονται επιγραμματικά στοιχεία της Δυτικής αισθητικής θεωρίας κυρίως δια του Kant. Αν και τα αισθητικά προβλήματα τέθηκαν πολύ νωρίτερα, ο συστηματικός λόγος για την αισθητική ανάγεται στον 18ο αιώνα.

Η Θ.Ε. επισημαίνει την ηθική, ιδεολογική και εθνική διάσταση των αισθητικών αναζητήσεων, δεδομένου ότι ‘κάθε αναζήτηση της αισθητικής δεν μπορεί να θεωρηθεί ορθή αν της λείπει το ηθικό περιεχόμενο.’ Σχετικές οι συμβολές που εξετάζουν την ιδεολογική διάσταση στην αισθητική θεώρηση της Ευρώπης και τη σημερινή αμφισβήτηση του αισθητικού λόγου. Παράλληλα, τονίζεται η αισθητική διάσταση της αστικής εμπειρίας, ισχυρή στον αστικό σχεδιασμό και την λογοτεχνική αναπαράστασή της.

Στη συνέχεια ανακεφαλαιώνεται η Ευρωπαϊκή σκέψη σχετικά με την αισθητική ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς Αγγλική, Γαλλική, Αυστριακή, και Ιταλική, καθώς και η ελληνική σκέψη σχετικά με την αισθητική ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Σημειωτέον, ότι επιδιώκεται η κατάλληλη σύνδεση με τις επόμενες ΘΕ του ΤΕΠ.

Μαθησιακά Αποτελέσματα:

Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση να:

  • Κατανοούν σε μεγάλο εύρος τις κύριες διαδρομές της σκέψης γύρω από την αισθητική εμπειρία.
  • Αντιλαμβάνονται τις διαφορές ανάμεσα στην αισθητική και την ιστοριοτεχνική προσέγγιση.
  • Μεταβαίνουν ευχερώς από τη θεωρία στην εμπειρία.
  • Συλλαμβάνουν κριτικά ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε αισθητικές, που είναι εν τέλει ηθικές και ιδεολογικές, εμμονές και πολιτιστικές «διάρκειες».

Γνωστικά αντικείμενα:

  • Ανακεφαλαίωση Αρχαίας, Βυζαντινής και δυτικής αισθητικής θεώρησης/θεωρίας.
  • Ανακεφαλαίωση της Ευρωπαϊκής σκέψης σχετικά με την αισθητική ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς (Αγγλική/Ruskin, Γαλλική/Viollet le Duc, Αυστριακή/Riegl και Ιταλική/Giovannoni), καθώς και ελληνική σκέψη (Πικιώνης, Μπούρας, Κορρές, κλπ.).
  • Ζητήματα αξίας, αξιολόγησης και ιεράρχησης. Ηθική, ιδεολογική και εθνική διάσταση των αισθητικών αναζητήσεων.
  • Επιλεγμένα αναστηλωτικά προγράμματα, δημόσια έργα και τοπιοτεχνημένοι χώροι.

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 30%. Τελικές γραπτές εξετάσεις, ο βαθμός των οποίων συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 70%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Προαπαιτούμενα: Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα γι’ αυτή τη Θ.Ε..

Μέθοδος Διδασκαλίας: εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (τηλε-ΟΣΣ).

ΤΕΠ52 Κλασική κληρονομιά και νεωτερικές πολιτιστικές ταυτότητες: Ελλάδα και κόσμος

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠ52
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 10
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Πρώτο (1ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα ΘΕ

Σκοπός της ΘΕ: Η ‘πολιτιστική κληρονομιά’ αναγνωρίζεται πλέον ως συλλογικό αγαθό με ιδιαίτερη σημασία παγκοσμίως. Η συγκεκριμένη Θεματική Ενότητα εστιάζεται στην έννοια της κλασικής πολιτιστικής κληρονομιάς, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα του 21ου αι, με σκοπό να αναδειχθούν οι χρήσεις (ενδεχομένως και οι ‘καταχρήσεις’) της από τις σύγχρονες κοινωνίες. Μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα, με σταθερό σημείο αναφοράς την τέχνη, αρχιτεκτονική και πολεοδομία του κλασικού κόσμου, οι φοιτητές παρακολουθούν τις εξελικτικές διαδικασίες μέσω των οποίων το πολιτιστικό απόθεμα μιας χώρας, με έμφαση στην Ελλάδα, ενεργοποιείται ως «κληρονομιά», τόσο από το κεντρικό κράτος και διάφορους θεσμικούς φορείς όσο και από ομάδες κοινού, συχνά με αντικρουόμενες αντιλήψεις μεταξύ τους.

Σημαντικό ρόλο στη συζήτηση αυτή διαδραματίζει η έννοια της «ταυτότητας»: εθνικής / εθνοτικής, πολιτισμικής, κοινωνικής, έμφυλης, συλλογικής ή και ατομικής. Στην περίπτωση της Ελλάδας, συγκεκριμένα, τα κατάλοιπα του προελληνικού και αρχαιοελληνικού (όπως και του Βυζαντινού) παρελθόντος, υλικά και άυλα, έχουν πολλαπλώς χρησιμοποιηθεί ως στοιχεία της νεοελληνικής ταυτότητας. Αυτό έγινε, από τη μια, για να τεκμηριωθεί η ιστορική συνέχεια του ελληνικού έθνους, συνδέοντας έτσι την απώτατη ελλαδική προϊστορία με την ελληνική νεωτερικότητα· από την άλλη πλευρά, η χωρική συνύπαρξη των Ελλήνων του 19ου, του 20ού, και του 21ου αι. με τα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος, κλασικού ή μετακλασικού, οδήγησε αναπόφευκτα στη συγκρότηση μιας νεοελληνικής ταυτότητας όπου η αισθητική πρόσληψη του παρελθόντος κατέχει σημαίνουσα θέση.

Η Θεματική Ενότητα, παράλληλα, μελετά και τους εξωγενείς παράγοντες που συμβάλλουν στη συγκρότηση της νεοελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας. Ήδη από τον 17ο και τον 18ο αι., η Ελλάδα (τμήμα, ακόμη τότε, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) γινόταν αντιληπτή από την άρχουσα τάξη και τους διανοουμένους της Δυτικής Ευρώπης ως τόπος όπου η κλασική κληρονομιά παρέμενε ζωντανή, μέσω των ερειπίων της. Η πρόσληψη αυτή της νεωτερικής Ελλάδας ως «κλασικού τόπου» επηρέασε σε κρίσιμο βαθμό, αφ’ ενός τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, και αφ’ ετέρου τη συγκρότηση της νεοελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας. Στη μακρά διάρκεια της ελληνικής νεωτερικότητας, όμως, κατέστη σταδιακά σαφές πως οι εγχώριες προσλήψεις του ελληνικού παρελθόντος παρουσίαζαν σημαντικές αποκλίσεις από εκείνες του δυτικού κόσμου, στο πρότυπο των οποίων είχαν συγκροτηθεί. Ως εκ τούτου, στη Θεματική Ενότητα καλύπτονται και οι περιπτώσεις εκείνες όπου η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά ενδεχομένως αποτελεί σημείο τριβής μεταξύ εγχώριων ομάδων κοινού, όσο και μεταξύ Ελλήνων και ξένων.

Η Θεματική Ενότητα, τέλος, εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά και οι ταυτοτικές συνδηλώσεις της, τόσο στο εγχώριο όσο και το διεθνές πεδίο, μπορεί να λογιστεί ως παράγοντας ανάπτυξης. Ξεκινώντας από την προφανή διαπίστωση ότι το πολιτιστικό απόθεμα της χώρας αποτελεί υπολογίσιμο (αν και όχι τον μοναδικό) πόλο έλξης για το διεθνές κοινό – κυρίως με την μορφή του τουρισμού, αλλά όχι μόνον – η Θεματική Ενότητα διερευνά τους τρόπους με τους οποίους η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να ενεργοποιηθεί ως αναπτυξιακό εργαλείο μέσα από βέλτιστες πρακτικές (και ποιες), καθώς και λελογισμένη χρήση των φαντασιακών ιδιοτήτων που εγγενώς διαθέτει.

Στόχος Θ.Ε.: Στόχος της ενότητας αυτής είναι ο προσδιορισμός της πολιτισμικής κληρονομιάς και η διερεύνηση των λόγων για τους οποίους η πολιτισμική κληρονομιά καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στην πολιτική και οικονομική ζωή των σημερινών κοινωνιών διεθνώς.

Μαθησιακά αποτελέσματα:

Μετά το πέρας της Θ.Ε., ο/η φοιτητής/φοιτήτρια θα είναι σε θέση να:

  • Χειρίζεται θεωρητικές έννοιες σχετικές με την πρόσληψη της ελληνορωμαϊκής κληρονομιάς σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο και να γνωρίζει την σχετική βιβλιογραφία.
  • Αναπτύξει πρωτότυπο και γόνιμο προβληματισμό γύρω από έννοιες όπως η «κληρονομιά» και η «ταυτότητα» στο νεωτερικό και μετανεωτερικό πλαίσιο.
  • Τεκμηριώνει τη σχέση μεταξύ της εγχώριας πολιτιστικής κληρονομιάς και των διεθνών της προσλήψεων.
  • Παρακολουθεί κριτικά τους τρόπους με τους οποίους η ελληνική πολιτεία διαχειρίζεται / προβάλλει την εγχώρια πολιτιστική κληρονομιά.
  • Προτείνει ιδανικές «χρήσεις» της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας με αναπτυξιακό πρόσημο.
  • Αναφέρεται στους βασικούς προβληματισμούς γύρω από την έννοια της πολιτισμικής κληρονομιάς ως πολιτικού και οικονομικού παράγοντα για μια σύγχρονη κοινωνία

Γνωστικά αντικείμενα:

  • Η έννοια της «πολιτιστικής κληρονομιάς» σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο.
  • Ο κλασικός πολιτισμός –τέχνη, αρχιτεκτονική, πολεοδομία– ως παρακαταθήκη της αρχαιότητας.
  • Πολιτισμικές και άλλες ταυτότητες στην Ελλάδα του 20ού και πρώιμου 21ου αι.
  • Η πολιτιστική κληρονομιά ως παράγοντας ανάπτυξης –αστοχίες και βέλτιστες πρακτικές.

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 30%. Τελικές γραπτές εξετάσεις, ο βαθμός των οποίων συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 70%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Προαπαιτούμενα: Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα γι’ αυτή τη Θ.Ε..

Μέθοδος Διδασκαλίας: εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (τηλε-ΟΣΣ).

ΤΕΠ53 Διαχρονική στρωματογραφία Ελληνικών πόλεων: Δίκτυα τέχνης, φύσης και μνημειακότητας, προβλήματα σχεδιασμού

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠ53
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 10
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Δεύτερο (2ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα ΘΕ

Σκοπός της ΘΕ:

Η Θ.Ε. ΤΕΠ53 επικεντρώνεται στον ιστορικά βιωμένο και διαμορφωμένο χώρο στην Ελλάδα, πραγματοποιώντας σύγκριση ως προς τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα σε παλαιές Λατινοκρατούμενες (κυρίως Ενετοκρατούμενες) και Οθωμανοκρατούμενες πόλεις και περιοχές της Ελλάδας, που διαδέχθηκαν την Βυζαντινή χωρική κληρονομιά με σκοπό την εξοικείωση των φοιτητών και φοιτητριών στην αισθητική θεώρηση και τη διαχείρισή τους, τόσο σχεδιαστική όσο και πολιτιστική. Συχνά πρόκειται για τις ίδιες πόλεις σε άλλες ιστορικές φάσεις, όπως φαίνεται στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, το Ρέθυμνο, κ.ά. Πρόκειται για την κατασκευή και την επίδραση αστικού χώρου που έχει σχεδιασθεί από ξένους και που αντιστοιχεί σε επιβεβλημένα έξωθεν πολιτιστικά πρότυπα, σε αντίθεση με τον νεοκλασικισμό, που δανείζεται πιο άμεσα από τα κλασικά μνημεία.

Η σύγκριση αποκαλύπτει τη διαφορά του σχεδιαστικού ήθους στην αισθητική, τις υποδομές (πλατείες, λοιποί δημόσιοι χώροι, μεταβυζαντινή ναοδομία, τζαμιά, καθολικοί ναοί, λουτρά, ιμαρέτ, κλπ.), το τοπίο, την τέχνη, τη λογοτεχνία, τις δημόσιες τελετουργίες (Κρήτη, Επτάνησα), τους οικισμούς, την επιλεκτική εφαρμογή πολεοδομικών αρχών, τη σημασία της όρασης μέσα στον αστικό χώρο και την ανάπτυξη, παλιά και σημερινή.

Πρέπει να σημειωθεί ότι διαπιστώνεται κάποια ερευνητική παραμέληση αυτής της εποχής ανάμεσα στους διεθνείς ερευνητές σε σχέση με την κλασική Ελλάδα. Η χρήση Οθωμανικών πηγών για την ιστοριογραφία της ελληνικής χωρικής ανάπτυξης είναι ακόμη ασυνήθης, αλλά ξένοι συγγραφείς έχουν πρόσβαση σε πηγές (ό.π.). Η μελέτη είναι συγκριτικά πιο προχωρημένη για μνημεία της Ενετοκρατίας στην Ελλάδα, όπως είναι τα τείχη των Κρητικών πόλεων.

Παρουσιάζονται συνοπτικά πόλεις και τόποι που συμπυκνώνουν τέχνη (μεταβυζαντινή ζωγραφική), φιλοσοφία, λογοτεχνία και ποίηση:

  • Η Θεσσαλονίκη ως κέντρο του Βυζαντινού πολιτισμού στην Ελλάδα.
  • Η Κρήτη κατά την Ενετοκρατία και οι πόλεις της.
  • Οθωμανοκρατούμενες περιοχές της χώρας: Αττική, Στερεά, Θεσσαλία, Ήπειρος, Θράκη.
  • Τα Επτάνησα και οι πόλεις τους.
  • Οι νέες πόλεις του 19ου αιώνα στο μεταίχμιο μεταξύ ξενοκρατούμενου και νεοκλασικού χώρου ως συμβόλου εθνικής ανεξαρτησίας. Η συμβολή Επτανησίων στην απαρχή οργάνωσης του νεοκλασικού χώρου της ελεύθερης Ελλάδας. Η σύγχρονη Αθήνα ως πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους.

Εξετάζονται ιστορικά κέντρα-πυρήνες σύνθετου ιστορικού χαρακτήρα ως προς την πολεοδομία, τη στρωματογραφία/παλίμψηστα μνήμης και τέχνης και τους αστικούς μετασχηματισμούς μέσα στο χρόνο. Συγκεκριμένα, μελετώνται τοπόσημα και πολεοδομήσεις που έχουν διαμορφώσει τον ελληνικό χώρο και που, ενώ κατά τη δημιουργία τους αντιστοιχούσαν σε αναγκαστικές πολιτιστικές συζεύξεις, δεδομένης της αποικιοκρατίας και της κατοχής, εντάσσονται σήμερα στην εγχώρια πολιτιστική κληρονομιά και χωρική φαντασία. Αναδεικνύονται τα σημερινά προβλήματα (υποδομή, επεκτάσεις, συμβατότητα χρήσεων) και αναζητείται αρμόζουσα διαχείριση.

Σημειωτέον, ότι επιδιώκεται η κατάλληλη σύνδεση με τις προηγούμενες και τις επόμενες ΘΕ του ΤΕΠ.

Μαθησιακά Αποτελέσματα:

Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση να:

  • Προσεγγίζουν την πλούσια αρχιτεκτονική κληρονομιά της χώρας ανά περιοχές, πόλεις και περιφέρειες, εξοικειωμένοι ως προς την αισθητική θεώρηση και τη διαχείρισή της, σχεδιαστική και πολιτιστική.
  • Αναγνωρίζουν βαθιά και κριτικά σημαντικά τοπόσημα και χαρακτηριστικά του αστικού και περιφερειακού χώρου, με έμφαση στον μεταβυζαντινό ελλαδικό χώρο, είτε αυτός προήλθε από την Ενετοκρατία, είτε από την Οθωμανοκρατία, όπως επίσης με έμφαση στον νεοκλασικό ελλαδικό χώρο.
  • Αντιλαμβάνονται τη σημασία της οπτικής εμπειρίας στο σχεδιασμό.
  • Αξιοποιούν αυτές τις γνώσεις υπό διάφορες ιδιότητες.

 Γνωστικά αντικείμενα:

  • Ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε Βενετοκρατούμενες και Οθωμανοκρατούμενες πόλεις και περιοχές της Ελλάδας.
  • Συνοπτική παρουσίαση πόλεων και τόπων: Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Ιόνια, Αιγαίο. Οθωμανοκρατούμενες περιοχές: Αττική, Στερεά, Θεσσαλία, Ήπειρος, Θράκη.
  • Οι νέες πόλεις του 19ου αιώνα στο μεταίχμιο μεταξύ ξενοκρατούμενου και νεοκλασικού χώρου.
  • Μνημειακότητα, δημόσια τέχνη, περιβάλλον, τοπίο και φύση.
  • Ζητήματα σχεδιασμού σήμερα.

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 30%. Τελικές γραπτές εξετάσεις, ο βαθμός των οποίων συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 70%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Προαπαιτούμενα: Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα γι’ αυτή τη Θ.Ε..

Μέθοδος Διδασκαλίας: εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (τηλε-ΟΣΣ).

ΤΕΠ54 Βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη (4ος-18ος αι.), αρχιτεκτονική και πολεοδομία σε εθνικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠ54
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 10
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Δεύτερο (2ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα ΘΕ

Σκοπός της ΘΕ:

Η ΤΕΠ54 έχει ως αντικείμενο τις κύριες φάσεις και τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά της Βυζαντινής τέχνης, αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας, που αποτελούν τη γοητευτικότερη όψη του Βυζαντινού πολιτισμού, ο οποίος υπήρξε αμφιλεγόμενος επί μακρόν, και συνεχίζει εν μέρει να είναι: Για ορισμένους, η Βυζαντινή τέχνη είναι άμεση συνέχεια της Ελληνορωμαϊκής τέχνης ως εξέλιξη της αρχαίας τέχνης και των αισθητικών αναζητήσεων της αρχαιότητας, μία θέση που υποστήριζαν οι ίδιοι οι Βυζαντινοί διανοούμενοι όπως ο Φώτιος (9ος αι.). Η αντίθετη άποψη είναι αυτή που ισχυρίζεται ότι το Βυζάντιο βρίσκεται σε απόσταση από την αρχαιότητα, πλησιέστερα προς την Ανατολή παρά προς τη Δύση. Κατά συνέπεια, ισχυρισμοί ότι το Βυζάντιο συμβάλλει στην αμφισβήτηση του ακαδημαϊκού κλασικισμού αποτελούν αντικείμενο εξέτασης, υπό το φως της παρατήρησης ότι το Βυζάντιο αναζητούσε την έμπνευση πότε στην Ανατολή και πότε στη Δύση, προφανώς αξιοποιώντας μιαν άλλη αίσθηση γεωγραφίας από τη σημερινή. Κατά συνέπεια, είναι σημαντική η συνοπτική μελέτη των χωρικών αντιλήψεων του Βυζαντίου, όπως αυτές υπαγορεύονται από τον εικαστικό πλούτο, από τον αρχιτεκτονημένο και πολεοδομημένο χώρο, αλλά και από την ίδια την έκταση της αυτοκρατορίας.

Πράγματι, ανάμεσα στα αντικείμενα της ΤΕΠ54 είναι η συνοπτική εξέταση των όρων της επαναφοράς του Βυζαντίου στις ευνοούμενες περιοχές ακαδημαϊκής έρευνας και ενδιαφέροντος, δεδομένου ότι το Βυζάντιο είχε προηγουμένως αποκλεισθεί ερευνητικά, κάτι που δεν ισχύει πλέον. Η Βυζαντινή ‘επαναφορά’ συνέβη μετά από μακρόχρονη αμφισβήτηση. Ο Βυζαντινός τρόπος οπτικής αναπαράστασης του χώρου, που αφορούσε μία ‘world civilization,’ ένα παγκόσμιας σημασίας πολιτισμό συνιστά μία πολιτιστική ‘εμμονή,’ όπως είδαμε στη ΘΕ ΤΕΠ50, και συνεχίζει μία μακραίωνη παράδοση, θεωρήθηκε ‘καθυστερημένος’ ή και ‘πρωτόγονος.’

Η αποκατάσταση του Βυζαντίου συνιστά μία ουσιώδη, ‘νομιμοποιημένη’ πλέον διεύρυνση της Ευρωπαϊκής κληρονομιάς και αισθητικής από μία ανατρεπτική εποποιία πνευματικότητας και ζωηρής πολυχρωμίας. Η ακαδημαϊκή θέση των καταξιωμένων πλέον Βυζαντινών σπουδών, σημαντικών τόσο για την Ελλάδα όσο και ευρύτερα, αντανακλάται σε μεγάλες διεθνείς εκθέσεις, εντατική βιβλιογραφική κίνηση, σημαντικά διεθνή συνέδρια και το ερευνητικό κέντρο Dumbarton Oaks που υπάγεται στο  πανεπιστήμιο Harvard, μεταξύ άλλων.Για τους Έλληνες, βεβαίως, η Βυζαντινή τέχνη είναι μία ζώσα τέχνη και ο χώρος μίας Βυζαντινής εκκλησίας όπως το Καθολικό της Μονής Οσίου Λουκά αποτελεί χώρο διαρκούς και συνεχιζόμενης λατρείας από τον 11ο αιώνα. Η τέχνη αυτή, και οι χωρικότητές της συνδέουν τη σημερινή Ελλάδα με μία τεράστια πολιτιστική γεωγραφία -Βαλκάνια, Ρωσία, Χερσόνησος του Σινά.

Η ΤΕΠ54 επικεντρώνεται επιπλέον στην ‘Βυζαντινή κηποτεχνική κουλτούρα’ και στην εν γένει σχέση των Βυζαντινών με τη φύση και το φως, στις εκλεκτικές συγγένειες της μεταβυζαντινής τέχνης με το Μπαρόκ και στην επίδραση της Βυζαντινής τέχνης στη νεότερη και σύγχρονη τέχνη, καθώς και στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική.

Σημειωτέον, ότι επιδιώκεται η κατάλληλη σύνδεση με τις προηγούμενες και τις επόμενες ΘΕ του ΤΕΠ.

Μαθησιακά Αποτελέσματα:

Μετά το πέρας της θεματικής ενότητας, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση να:

  • Κατανοούν κριτικά τον πολιτιστικό διάλογο που υποκρύπτεται στην ανάπτυξη των Βυζαντινών σπουδών γενικά και της εξαιρετικά πλούσιας και ποικίλης Βυζαντινής τέχνης, η οποία είχε γνωρίσει την ακαδημαϊκή αφάνεια ειδικότερα.
  • Κατέχουν και αναγνωρίζουν βασικά χαρακτηριστικά της τέχνης αυτής στη διαδρομή της.
  • Αντιλαμβάνονται τη σχέση της Βυζαντινής τέχνης με κατοπινότερες δημιουργικές εκφάνσεις του Ευρωπαϊκού πολιτισμού.

 Γνωστικά αντικείμενα:

  • Παλαιότεροι και νέοι όροι πρόσληψης και ανακεφαλαίωση της Βυζαντινής τέχνης, αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας.
  • Κριτική θεώρηση φάσεων τέχνης, αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας.
  • Η Βυζαντινή κουλτούρα της φύσης, του φωτός και του τοπίου.
  • Βυζαντινή τέχνη και κατοπινότερες δημιουργικές εκφάνσεις: Μπαρόκ, μοντέρνα τέχνη, εκκλησιαστική αρχιτεκτονική.

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 30%. Τελικές γραπτές εξετάσεις, ο βαθμός των οποίων συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 70%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Προαπαιτούμενα: Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα γι’ αυτή τη Θ.Ε..

Μέθοδος Διδασκαλίας: εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (τηλε-ΟΣΣ).

ΤΕΠ55 Μουσεία, μνημεία, αξιακοί και ιστορικοί τόποι: Αξιακές προσεγγίσεις

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠ55
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 10
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Δεύτερο (2ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα ΘΕ

Σκοπός της ΘΕ:

Η ΤΕΠ55 εξετάζει από διαφορετική οπτική γωνία την πολυεπίπεδη σχέση των πολιτών της χώρας με τον απέραντης έκτασης και ποικιλίας πλούτο σε μουσεία, μνημεία, αρχαιολογικούς και ιστορικούς τόπους. Πιάνοντας το νήμα από εκεί που το άφησαν οι ΤΕΠ50, ΤΕΠ51 και ΤΕΠ52, οι οποίες προσέγγισαν ζητήματα σύλληψης χώρων, τόπων και δικτύων πολιτισμού, οπτικής τους ερμηνείας και κατανόησης, αισθητικής τους ανάδειξης, καθώς και προσωπικής αλλά και συλλογικής σχέσης μαζί τους, η ΤΕΠ55 διερευνά τα μουσεία τόσο από την άποψη της κτιριολογικής και μουσειολογικής τους συγκρότησης, όσο και από την άποψη της αξιακής τους τοποθέτησης, βάσει των διαφορετικών ιδεολογικών θέσεων που κατά καιρούς διατυπώνονται στο δημόσιο διάλογο αλλά και σε ερευνητικό επίπεδο σχετικά με το ρόλο τους. Η ΤΕΠ55 ανακεφαλαιώνει, επίσης, το αξιακό πλαίσιο θεώρησης των μνημείων, των αρχαιολογικών χώρων και των ιστορικών τόπων επί τη βάσει των νομοθετικών πλαισίων συγκρότησης, αναγνώρισης και λειτουργίας τους, ιδιαίτερα από την δεκαετία του 1950 και εφεξής.

Για κάθε αντίστοιχη κατηγορία (μουσεία, μνημεία, αξιακοί, αρχαιολογικοί και ιστορικοί τόποι), η ΤΕΠ55 εστιάζει τόσο στο θεσμικό πλαίσιο που τη διέπει (νομοθετικά κείμενα, θεσμικές ρυθμίσεις, εθνικοί και διεθνείς φορείς και οργανισμοί, όπως UNESCO, ICOM, ICOMOS, NEMO, EMF κλπ.), όσο και σε χαρακτηριστικά παραδείγματα κτιριολογίας, τοποθέτησης, μουσειολογικής οργάνωσης και διαχείρισης μουσείων, καθώς και προβολής μνημείων, αρχαιολογικών και ιστορικών τόπων στην Ελλάδα, αλλά και στον ευρύτερο ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο. Επίσης, χαρτογραφεί και αποτιμά κριτικά διαφορετικά μοντέλα αξιακής ιεράρχησης σε κάθε μία από τις ανωτέρω οντότητες, αναλύοντάς τις μέσα από αναμορφούμενες τάσεις στα πεδία της μουσειολογίας, της πολιτισtικής διαχείρισης και της αρχαιολογίας ως δημόσιας κοινωνικής πρακτικής. Τούτο σε συνδυασμό με εξέταση των προκλήσεων που διαμορφώνει η διαφορά, ακόμη και η σύγκρουση μεταξύ ιδεολογικών θέσεων των δρώντων στα συναφή πεδία, καθώς και η συμμετοχική ενεργοποίηση των τοπικών και ευρύτερων κοινωνιών. Επίσης, η, διατρέχουσα συνολικά το ΠΜΣ ΤΕΠ, αρχή της αειφορικής διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, με δεδομένη τη συνείδηση της πολυεπίπεδης υπόστασής της (αισθητικής, περιβαλλοντικής, κοινωνικής, οικονομικής και χωρικής σε διάφορες κλίμακες, μεταξύ άλλων).

Μελέτες περίπτωσης ενισχύουν το θεωρητικό πλαίσιο της Θ.Ε., παρέχοντας τη δυνατότητα οι φοιτητές να ασκηθούν βάσει συγκεκριμένων υποθέσεων εργασίας και εμπειρικών δεδομένων.

Μαθησιακά αποτελέσματα:

Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση να:

  • Να διακρίνει τα χαρακτηριστικά που διέπουν βασικούς όρους του Ν. 3028/2002 «Για τις Αρχαιότητες και εν γένει την Πολιτιστική Κληρονομιά».
  • Να κατανοεί την έννοια της ολοκληρωμένης προστασίας μνημείων και τι ακριβώς περιλαμβάνει (π.χ. τεκμηριωμένη διεπιστημονική έρευνα, αξιολόγηση και ένταξη των μνημείων στον τρόπο διαχείρισης που τους αρμόζει, τη συστηματική συντήρησή τους, την απόδοσή τους στο κοινό των επισκεπτών κ.α.).
  • Να γνωρίζει το ιστορικό της Σύμβασης της Παγκόσμιας Κληρονομιάς και τις διαδικασίες που οδήγησαν στην θέσπισή της όσο και τους βασικούς της σταθμούς στον χρόνο και τι μπορεί να σηματοδοτούν.
  • Να γνωρίζει και να μπορεί να διακρίνει τα στάδια της διαδικασίας κήρυξης θέσεων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς και την σημασία που καθένα ενέχει.
  • Να κατανοεί σημαντικές έννοιες που λειτουργούν ως προϋποθέσεις για την εγγραφή ενός μνημείου/μιας θέσης στον Κατάλογο, όπως η έννοια της αυθεντικότητας και της ακεραιότητας.
  • Να αντιλαμβάνεται τη σημασία των κριτηρίων ένταξης ενός μνημείου στο ΚΠΚ όσο και να μπορεί να αξιολογεί κριτικά τους λόγους εγγραφής του, τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν αλλά και τους πιθανούς περιορισμούς.
  • Να αντιλαμβάνεται τους λόγους που έχουν καταστήσει τη Σύμβαση για την Προστασία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς διαχρονικό θεσμικό εργαλείο παγκόσμιας εμβέλειας και αποδοχής, μέσα από ποικίλα παραδείγματα-περιπτώσεις μελέτης.
  • Να αντιλαμβάνεται την σημασία και την αναγκαιότητα του περιοδικού ελέγχου της διαδικασίας για την προστασία των μνημείων.
  • Να παράγει κριτική σκέψη και τεκμηριωμένο λόγο για την σχέση που μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στην κρατική και την ιδιωτική υποστήριξη για ένα έργο προστασίας των μνημείων με στόχο ενός εθνικού στρατηγικού πλαισίου γνώσης για το παρελθόν.

Γνωστικά αντικείμενα:

  • Η έννοια της «αξίας» στον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά: Ανακεφαλαίωση, πρόσθετες θεωρήσεις. Ηθική και δεοντολογία, αρχές και πρότυπα, πιστοποίηση.
  • Μουσεία και μνημεία: Ορισμοί, σχέσεις, νομοθετικό πλαίσιο.
  • Χαρακτηριστικά παραδείγματα οργάνωσης και διαχείρισης μουσείων, μνημείων, αρχαιολογικών και ιστορικών τόπων στην Ελλάδα και στον ευρύτερο ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο.
  • Μελέτες περίπτωσης.

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 30%. Τελικές γραπτές εξετάσεις, ο βαθμός των οποίων συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 70%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Προαπαιτούμενα: Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα γι’ αυτή τη Θ.Ε..

Μέθοδος Διδασκαλίας: εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (τηλε-ΟΣΣ).

ΤΕΠ60 Νεότερη και σύγχρονη (19ος-21ος αι.) τέχνη, αρχιτεκτονική και πολεοδομία στο εθνικό και το ευρωπαϊκό πλαίσιο

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠ60
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 10
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τρίτο (3ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα ΘΕ

Σκοπός της ΘΕ:

H Θεματική ΤΕΠ60 έχει σκοπό να ανακεφαλαιώσει βασικά κινήματα και εξελίξεις της τέχνης της νεότερης και σύγχρονης τέχνης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, αναδεικνύοντας επιδράσεις, εκλεκτικές συγγένειες αλλά και ελληνικές πρωτοπορίες.

Ο 19ος αιώνας θεωρείται ως ο πλέον σημαντικός από την άποψη του αισθήματος ιστορικότητας από πολλούς θεωρητικούς. Θεωρητικοί είδαν τον 19ο αιώνα ως συμπυκνωμένη προϊστορία, ιδιαίτερα ως προς την τεχνολογία της κατασκευής. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα συνεχίσθηκε η μίμηση της αρχαιότητας δια του νεοκλασικισμού. Η ΤΕΠ60 ανακεφαλαιώνει τον ελληνικό νεοκλασικισμό και τη σχέση του με τα Ευρωπαϊκά πολιτιστικά / αισθητικά αντιδάνεια, κυρίως γερμανικά και γαλλικά.

Ωστόσο, πολυτάραχοι μετασχηματισμοί στο πλαίσιο του μοντερνισμού δεν συνέβησαν μόνον στο Παρίσι, αλλά και σε θεωρούμενες ως περιφερειακές περιοχές, όπως οι ελληνικές. Κάτι τέτοιο, τουλάχιστον στο επίπεδο της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας, διαπιστώνεται σε αντίθεση προς την, προβαλλόμενη ως πλήρη, διαδικασία εξάρτησης της χώρας από εξωτερικά πολιτιστικά δάνεια.

Στη στροφή προς τον 20ο αιώνα, ο ιστορισμός απέκτησε βαρύνουσα σημασία για την προβολή των αρχαίων αστικών στρωμάτων. Ωστόσο, η σχέση αρχαιότητας-νεωτερικότητας υπήρξε, και συνεχίζει να είναι περίπλοκη. Παρατηρείται αποδοχή και προβολή του θραύσματος και της θραυσματικότητας από μη μία, η νέα καθαρότητα, γεωμετρικότητα, ασυμμετρία, τολμηροί διάλογοι με το κενό, νέες τολμηρές γωνίες αστικής όρασης και θέασης στη θέση της παλιάς συμμετρίας, αλλά και νέου είδους πληρότητα από την άλλη. Αυτό αφορά ιδιαίτερα στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και υλικών: Γυαλί, σίδηρος, ατσάλι, αλουμίνιο. Παράλληλα, η Δύση είχε ήδη ανακαλύψει και αξιοποιήσει με πολλαπλούς τρόπους, που εξετάζονται εδώ, την Ανατολή τόσο ως υποδεέστερο Άλλο, όσο και ως διαρκή μοντέρνα έμπνευση.

Η ΤΕΠ60 εξετάζει οντολογικές διαστάσεις του μοντέρνου, ενώ αναφέρεται επίσης στη νέα σχέση με τη φύση. Ανακεφαλαιώνονται ουσιώδη δυτικά κινήματα της τέχνης. Ακόμη, η Θ.Ε. περιλαμβάνει στο στόχαστρό της τη σχέση του μοντερνισμού με την κρίση ως ιδιαίτερα συναφή προς την ελληνική περίπτωση. Μεθοδολογικά η τέχνη εξετάζεται στο χωρικό πλαίσιο που ορίζουν αρχιτεκτονική και πολεοδομία.

Ο εικοστός αιώνας υπήρξε οδυνηρός αλλά και πλήρης δημιουργικών διαδικασιών για την Ελλάδα, που συνοψίζονται από τη Θεματική. Προπολεμικά μεταδόθηκαν ριπές από το Παρίσι σε μία γενιά μοντέρνων καλλιτεχνών όπως ο Παρθένης, ο Μαλέας, ο Παπαλουκάς και πολλοί άλλοι, ενώ παράλληλα έπρεπε να ρυθμισθεί ο χώρος ώστε να χωρέσει το τραύμα της Μικρασιατικής Καταστροφής, που επέφερε δραστικές μετακινήσεις σε πολιτιστικό, οικονομικό, παραγωγικό και πνευματικό επίπεδο, όπως εκφράσθηκαν με έξοχα δημιουργικά αποτελέσματα από τη Γενιά του 1930.

Μεταπολεμικά επακολούθησε η εποποιία της ποσότητας μέσα στο πλαίσιο της ανασυγκρότησης. Αν και στην περίπτωση ελλήνων αρχιτεκτόνων όπως ο Δημήτρης Πικιώνης, ο Άρης Κωνσταντινίδης και ο Τάκης Ζενέτος καθώς και πολεοδόμων όπως ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης, η ποσότητα συνοδεύεται από πνευματικότητα και επινοητικότητα, υπήρξαν αρνητικές συνέπειες στο περιφερειακό τοπίο και τις πόλεις, σε συνδυασμό με το πρότυπο της Αθήνας, την τουριστική ανάπτυξη και την βιομηχανική ανάπτυξη.

Ακολούθησαν η πληθωρική επέλαση του μεταμοντερνισμού, πολεοδομικές επιτυχίες και αστοχίες (ενδεικτικά: σε περιβαλλοντικό επίπεδο), και οι συνέπειες της κρίσης. Όλες εξετάζονται ως προς τη διαμόρφωση των ελληνικών πόλεων και των εικαστικών τεχνών.

Το θέμα ενεργοποιεί τεράστια βιβλιογραφία, επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Μετά το πέρας της θεματικής ενότητας, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση να:

  • Έχουν εποπτεία των βασικών κινήσεων της νεότερης, σύγχρονης και σημερινής τέχνης, αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
  • Κινητοποιούν ευχερώς τη συγκριτική τους εποπτεία στην εξέταση και διερεύνηση των συναφών ζητημάτων.
  • Αναγνωρίζουν την ελληνική δυναμική και πρωτοποριακές δημιουργικές εκφράσεις.
  • Αντιλαμβάνονται τις πολλαπλές ιστορικές, αισθητικές, κοινωνικές, οικονομικές και γεωγραφικές παραμέτρους, που εντείνονται κατά τις εξεταζόμενες περιόδους.
  • Έχουν επίγνωση των συνθηκών υπό τις οποίες ανεφύη το φαινόμενο της κρίσης.

Γνωστικά αντικείμενα:

  • Η ιστορικότητα και η τεχνολογική στροφή του 19ου αιώνα: Επιπτώσεις σε τέχνη, αρχιτεκτονική και πολεοδομία. Ελληνικές αντίστοιχες κινήσεις. Ο 19ος αιώνας ως προϊστορία του 20ου. Η Ανατολή και ο κλασικισμός ως πηγές πολλαπλής σύγκρισης και έμπνευσης.
  • Ο νεοελληνικός νεοκλασικισμός και ακαδημαϊσμός σε τέχνη, αρχιτεκτονική και πολεοδομία.
  • Οι επαναστάσεις στο επίπεδο της αναπαράστασης. Cézanne, Πικάσο, κυβισμός, επιστημονικές εξελίξεις. Ο μοντερνισμός στη δυτική τέχνη, αρχιτεκτονική και πολεοδομία.
  • Ο ελληνικός προπολεμικός μοντερνισμός σε τέχνη, αρχιτεκτονική και πολεοδομία.
  • Ο ελληνικός μεταπολεμικός μοντερνισμός σε τέχνη, αρχιτεκτονική και πολεοδομία.
  • Τα σημερινά κινήματα και οι συνέπειες της κρίσης.

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 30%. Τελικές γραπτές εξετάσεις, ο βαθμός των οποίων συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 70%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Προαπαιτούμενα: Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα γι’ αυτή τη Θ.Ε..

Μέθοδος Διδασκαλίας: εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (τηλε-ΟΣΣ).

ΤΕΠ61 Οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας στον μουσειακό και τον αστικό χώρο

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠ61
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 10
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τρίτο (3ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα ΘΕ

Σκοπός της ΘΕ:

Η ΤΕΠ61 είναι μία δυναμική και σύγχρονη Θεματική Ενότητα που εξετάζει τη σημασία των οπτικοακουστικών μέσων επικοινωνίας (φωτογραφία, κινηματογράφος, βίντεο,) στην περίπτωση του μουσειακού, του αστικού και του μνημειακού χώρου. Η εν λόγω Θεματική επιδιώκει το συνδυασμό θεωρητικής και εργαστηριακής προσέγγισης καλύπτοντας τρεις κύριες διαστάσεις:

  • Θεωρία και ιστορία της αναπαράστασης.
  • Μεταφορά (μεταγραφή-transliteration) θεωρητικών κειμένων σε οπτικοακουστική γλώσσα τόσο στην περίπτωση του μουσειακού όσο και του αστικού χώρου.
  • Οι φωτογραφίες και οι κινούμενες εικόνες ως ιστορικά τεκμήρια σε κάθε μορφή βίντεο και φιλμ και για κάθε χρήση.

Αναφορικά με το πρώτο επίπεδο, εξετάζεται η θεωρία και ιστορία της αναπαράστασης. Τα οπτικοακουστικά μέσα είναι συστήματα αναπαράστασης, δηλαδή μεταφοράς νοήματος. Η δύναμη της εικόνας, πάντοτε τεράστια και αναγνωρισμένη, έχει κορυφωθεί στις μέρες μας. Η αναπαράσταση είναι κεντροβαρικής σημασίας πολιτιστική πρακτική, η οποία αφορά σε «κοινά νοήματα» και αξίες, που προκύπτουν από τα διάφορα χρησιμοποιούμενα μέσα. Πρόκειται για την ανάπτυξη κοινών αντιλήψεων, ιδεών, εικόνων και κωδίκων, περιλαμβανομένων των οπτικών μηνυμάτων, η οποία βασίζεται στον υλικό και συμβολικό κόσμο. Το ίδιο συμβαίνει με εκθεσιακούς χώρους όπως τα μουσεία και με τα έργα τέχνης σε αυτούς.

Η αναπαράσταση συνδέεται με την ταυτότητα και τη γνώση, δεδομένου ότι ιδέες και εικόνες αναπτύσσονται εντός πλαισίων. Σχετικές όψεις είναι το θέαμα, η ποιητική, η πολιτική διάσταση της αναπαράστασης, όπως και η μεταφυσική της αναπαράστασης και της αύρας των έργων τέχνης. Στην εξέταση περιλαμβάνονται πρόσφατες διεπιστημονικές συναντήσεις τέχνης-βιολογίας που συνδέουν τη νευροεπιστήμη με τη συγκεκριμένη αναπαράσταση πολιτιστικών αντικειμένων.

Αναφορικά με το δεύτερο επίπεδο, διερευνάται ο ρόλος των κινούμενων εικόνων στην αναπαράσταση και την αντίληψη των αστικών τοπίων της καθημερινότητας, ο οποίος βασίζεται στον διεπιστημονικό διάλογο γύρω από την πολιτιστική παραγωγή του χώρου, του χρόνου και της μνήμης στο σύγχρονο μουσείο και στη σύγχρονη πόλη. Αντικείμενο εξέτασης οι αντιφάσεις που ενσωματώνονται στην κινηματο-ποίηση του σημερινού αστικού χώρου, όπως και η κρίσιμη διάδραση ανάμεσα σε υλικούς και άυλους χώρους και πρακτικές. Η προσέγγιση γίνεται μέσα από τη σημασία της τοποθεσίας στη φιλμική πρακτική και την αστική πολιτιστική θεωρία από το 19ο αιώνα και μετά.

Στη βάση σημαντικού επιλεγμένου υλικού προσεγγίζονται σημερινές αναλύσεις γύρω από το τι συνιστά το πολιτικό δυναμικό της φιλμικής-οπτικοακουστικής αναπαράστασης και αναδεικνύεται η σχέση ανάμεσα στον κινηματογράφο και τον αστικό χώρο. Διερευνώνται ορισμένες πρακτικές, όπως το γύρισμα σε συγκεκριμένους χώρους, η διαχείριση του χρόνου, τα πειράματα με τη μνήμη, η διασύνδεση χώρων της οθόνης και της πραγματικότητας, ώστε να αναδειχθεί η σχέση ανάμεσα στο φιλμ και τον αστικό χώρο ως εργαστήριο και να γίνει κατανοητή η δυναμική του αστικού χώρου, που αναδεικνύει συνεχώς νέες ευκαιρίες και νέα όρια. Επίσης, διερευνάται με παραδείγματα η μετατροπή κειμένου (‘γλώσσας’) σε οπτικοακουστικό υλικό (‘εικόνα’) μέσα από διάφορες τεχνικές όπως μοντάζ, ρεπεράζ, ντεκουπάζ. Αναδεικνύεται η συνάντηση της χωρικότητας στις δύο περιπτώσεις που μας ενδιαφέρουν (πόλη/μουσείο) με πολιτικές/αισθητικές/ηθικές θεωρήσεις τους μέσω της οπτικοακουστικής καταγραφής τους.

Αναφορικά με το τρίτο επίπεδο, εξετάζονται τα οπτικοακουστικά μέσα, παλαιότερα και σημερινά (προϊόντα ψηφιακής τεχνολογίας), ως αρχειακά υλικά, με έμφαση στη σχέση ανάμεσα στην πόλη/μουσείο ως θέαμα και την πόλη/μουσείο ως αρχείο. Τα μουσεία τέχνης και οι μεγάλες βιβλιοθήκες ανέπτυξαν παράλληλα τη φωτογραφική καταγραφή τους από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά. Ακολούθησε από τον 19ο αιώνα η φιλμική καταγραφή ως ιστορικό τεκμήριο. Οι παραπάνω διαδικασίες μετατροπής του οπτικού σε αρχειακό εξετάζονται εδώ.

Μαθησιακά αποτελέσματα:

Μετά το πέρας της Θ.Ε., ο/η φοιτητής/φοιτήτρια θα είναι σε θέση να:

  • Κατέχει θεωρητικές όψεις των οπτικοακουστικών μέσων, με έμφαση στους μουσειακούς και αστικούς χώρους.
  • Κατέχει και αξιοποιεί εφαρμοσμένες/πρακτικές διαστάσεις των οπτικοακουστικών μέσων, με έμφαση στη μεταγραφή κειμένων σχετικών με μουσεία και αστικούς χώρους σε εικόνες.
  • Αξιοποιεί τις νέες οπτικοακουστικές τεχνολογίες στην καταγραφή και προβολή αστικών, μνημειακών και μουσειακών χώρων.
  • Εξετάζει τα οπτικοακουστικά μέσα ως αρχειακά υλικά στην περίπτωση μουσείων και αστικού χώρου, με έμφαση στο μνημειακό χώρο.

Γνωστικά αντικείμενα:

  • Θεωρία και ιστορία της αναπαράστασης ως πολιτιστικής πρακτικής. Τα οπτικοακουστικά μέσα ως συστήματα αναπαράστασης. Αναπαράσταση και ταυτότητα, πολιτικές, ηθικές, αισθητικές, μεταφυσικές διαστάσεις της αναπαράστασης, πρόσφατες διεπιστημονικές συναντήσεις τέχνης-βιολογίας.
  • Μεταφορά (μεταγραφή-transliteration) θεωρητικών κειμένων σε οπτικοακουστική γλώσσα τόσο στην περίπτωση του μουσειακού, όσο και του αστικού/μνημειακού χώρου. Αντίληψη των αστικών τοπίων της καθημερινότητας και διεπιστημονικοί πολιτιστικοί διάλογοι.
  • Οι φωτογραφίες και οι κινούμενες εικόνες ως ιστορικά τεκμήρια σε κάθε μορφή βίντεο και φιλμ και για κάθε χρήση.

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 30%. Τελικές γραπτές εξετάσεις, ο βαθμός των οποίων συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 70%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Προαπαιτούμενα: Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα γι’ αυτή τη Θ.Ε..

Μέθοδος Διδασκαλίας: εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (τηλε-ΟΣΣ).

ΤΕΠ62 Αναπτυξιακές διαστάσεις του πολιτισμού: Πολιτιστική κληρονομιά και τουρισμός

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠ62
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 10
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τρίτο (3ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα ΘΕ

Σκοπός της ΘΕ:

Η Θεματική αυτή έρχεται να προσθέσει στην εποπτεία των φοιτητών/φοιτητριών την αναπτυξιακή διάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω του πολιτιστικού και δημιουργικού τουρισμού, αφού έχουν εξετασθεί αυτές της τέχνης όλων των περιόδων, της αρχαίας, Βυζαντινής, αναγεννησιακής, παραδοσιακής και σύγχρονης αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας, της μουσειακότητας, της αρχαιολογικής προστασίας, και των δημόσιων έργων μεγάλης κλίμακας.

Η θεώρηση του τουρισμού στο ΠΜΣ ΤΕΠ οριοθετείται από την οπτική γωνία των ανθρωπιστικών επιστημών, αφού η Θ.Ε. ΤΕΠ62 μελετά τα αντικείμενά της μακριά από μονομερώς ή κυρίως οικονομικές, διαχειριστικές ή προωθητικές/αγοραλογικές (μάρκετινγκ) προσεγγίσεις.

Η Θ.Ε. ΤΕΠ62 προετοιμάζει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες για εγρήγορση και υψηλή συνειδητότητα, καθότι ο τουρισμός της πολιτιστικής κληρονομιάς (και της δημιουργικής έμπνευσης) αφ’ ενός μεν είναι σημαντικός λόγω της θετικής του οικονομικής συμβολής, αφ’ ετέρου συμβάλλει επίσης στην ενίσχυση της τοπικής ταυτότητας και της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Παράλληλα, όμως, ο πολιτιστικός τουρισμός είναι δυνατόν να συμβάλλει σε φαινόμενα έντασης.

Συγκεκριμένα, αξιοποιείται εδώ συνθετικά η θεωρητική και εφαρμοσμένη προσέγγιση όλων των προηγούμενων Θ.Ε. του ΠΜΣ ΤΕΠ πάνω σε θέματα χώρου, χρόνου, αισθητικής και ταυτότητας, ενώ εμβαθύνεται η εξέταση της διάστασης της πολιτιστικής αυθεντικότητας και της δημιουργικής έκφρασης, δεδομένης της συμβολής του τουρισμού σε πολιτιστικές και δημιουργικές αλλαγές, δράσεις και διατυπώσεις, συνθετικές, σχεδιαστικές (σε κάθε κλίμακα), καλλιτεχνικές, αρχιτεκτονικές, κλπ. Ο τουρισμός αποτελεί προς το παρόν έναν από τους κύριους πυλώνες ανάπτυξης για την Ελλάδα. Ο πολιτιστικός και δημιουργικός τουρισμός βασίζεται στο μουσειακό και αρχαιολογικό πλούτο της χώρας, στις εικαστικές τέχνες, στα πολιτιστικά δρώμενα και τη συμμετοχή σε διάφορα φεστιβάλ, καθώς και στη δυνάμει εκφραστική και δημιουργική έμπνευση από τα παραπάνω.

Ο πολιτισμός υπήρξε πάντοτε μεγάλο κίνητρο του ταξιδιού, όπως προκύπτει από την ενδο-ευρωπαϊκή κίνηση από Βορρά προς Νότο μέσω του Grand Tour από τον 16ο αιώνα και εντεύθεν. Τα πολιτιστικά αξιοθέατα συνεχίζουν να παίζουν μεγάλο ρόλο στην τουριστική κίνηση της χώρας, είτε πρόκειται για παγκόσμιας, είτε για τοπικής αίγλης μνημεία. Ωστόσο, σήμερα αποτελούν έναν ιδιαίτερο πόλο έλξης για συγκεκριμένες κατηγορίες τουριστών που ενδιαφέρονται για την τέχνη και τα μνημεία. Μάλιστα, ο τουρισμός της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι ο γρηγορότερα αναπτυσσόμενος σε ένα διεθνές περιβάλλον αυξανόμενης τουριστικής ειδίκευσης.

Η πολιτιστική κληρονομιά στη χώρα μας, όπως έχει καταστεί σαφές από τις προηγηθείσες Θ.Ε., προστατεύεται κυρίως από το Υπουργείο Πολιτισμού, του οποίου αποτελεί πάγια πολιτική η δικτύωση των αρχαιολογικών µουσείων και χώρων, καθώς και πολιτιστικών δράσεων-εκδηλώσεων µε θεσµικό ή άτυπο τρόπο.

Ο τουρισμός της πολιτιστικής κληρονομιάς αναφέρεται σε πολλές κατηγορίες εμπλεκομένων φορέων, ομάδων και ατόμων, και συγκεκριμένα στους τουρίστες, στο εθνικό επίπεδο, ιδιαίτερα στους εθνικούς διαχειριστές (ΕΟΤ, Υπουργείο Πολιτισμού, άλλοι πολιτιστικοί φορείς), στην τοπική κοινωνία, κλπ. Το φοιτητικό δυναμικό του ΠΜΣ ΤΕΠ βρίσκεται στην πλεονεκτική θέση να έχει τύχει μίας πολλαπλής προετοιμασίας, ήτοι, με βάση τη συνέργεια των προηγουμένων και της παρούσας Θ.Ε., να έχει τη δυνατότητα αναγνώρισης, αισθητικά και υλικά κατάλληλης διαχείρισης και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς επίσης κατανόησης της επίδρασης του τουρισμού στις φιλοξενούσες κοινότητες αλλά και τους τουρίστες. Τοιουτοτρόπως προκύπτουν πολιτιστικά, δημιουργικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, οικονομικοί πόροι για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και διαδικασίες προβολής μέσα στο παραπάνω πλαίσιο.

Η Θεματική Ενότητα ΤΕΠ62 εμβαθύνει στην οργάνωση της πολιτιστικής τουριστικής εμπειρίας στην Ελλάδα, στα επισκέψιμα μνημεία και μουσεία και στους προσβάσιμους αρχαιολογικούς χώρους, σκοπεύοντας, παράλληλα με το θεωρητικό πλαίσιο, να επιτύχει τη βιωματική, προσωπική εμπειρία των φοιτητών/φοιτητριών στους χώρους αυτούς μέσω οργανωμένων επισκέψεων.

Από πλευράς του διεθνούς πλαισίου, εξετάζονται οι απόψεις της UNESCO και άλλων διεθνών φορέων για την πολιτιστική ανάπτυξη. Στη ΘΕ ΤΕΠ62 επισημαίνονται ο καθοριστικός ρόλος που διαδραματίζουν παράμετροι όπως ο σχεδιασμός, η οργάνωση, ο προγραμματισμός και η διαχείριση στην αναζήτηση βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης ανά περίπτωση. Περιλαμβάνονται στοιχεία τουριστικού μάρκετινγκ, καθώς και νέες μορφές αξιολόγησης της προόδου. Συζητούνται θέματα όπως η κοινωνική συμμετοχικότητα και η φέρουσα ικανότητα μίας κοινωνίας.

Παρουσιάζονται και μελετώνται θετικά και αρνητικά παραδείγματα από την τουριστική δραστηριότητα σε σημαντικές πόλεις και τόπους (Βενετία, Κνωσός, Ακρόπολη, Ρόδος).

Για τις πολλαπλές διαστάσεις του θέματος υπάρχει διεθνές ακαδημαϊκό ενδιαφέρον, περιλαμβανομένων συνεδρίων όπως το συνέδριο «Πολιτιστικός Τουρισµός και Ανάπτυξη» και πλείστες δημοσιεύσεις, βιβλία, και άρθρα σε ειδικά περιοδικά (Annals of Tourism Research, International Journal of Tourism Research, κλπ.).

Επομένως, στην ΤΕΠ62 τίθενται σχεδιαστικοί στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης, όπως οι ακόλουθοι:

  • Η διατήρηση των πολιτιστικών πόρων, στους οποίους περιλαμβάνονται μνημεία, μουσεία, τοπία ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, σημαντικά αρχιτεκτονήματα, αστικά και περιφερειακά τοπία. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες έχουν προετοιμασθεί σχετικά μέσα από όλες τις προηγηθείσες Θ.Ε. του ΠΜΣ ΤΕΠ. Είναι μεγάλη η σημασία της υιοθέτησης των βασικών αρχών της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος στη διαδικασία προώθησης μιας βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Το φυσικό, δομημένο, πνευματικής χροιάς, αρχαιολογικό, αισθητικό και αρχιτεκτονικό περιβάλλον αναδεικνύεται ως πόρος ιδιαίτερης σημασίας, στον οποίο, άμεσα ή έμμεσα, στηρίζονται όλες οι τουριστικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα βέβαια αυτές που συνδέονται με πολιτιστικό και δημιουργικό τουρισμό υψηλής στάθμης.
  • Η ακριβής ερμηνεία και η προσεκτική προβολή των πόρων αυτών.
  • Η προάσπιση της αυθεντικής εμπειρίας των επισκεπτών. Συγκεκριμένα, διερευνώνται όρια και όροι στην αξιοποίηση και την εμπορευματοποίηση, ώστε να διασφαλισθεί εις το διηνεκές το αίσθημα της μνημειακής αυθεντικότητας, το οποίο συζητείται από άλλη οπτική γωνία στην Θ.Ε. ΤΕΠ51.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Μετά το πέρας της θεματικής ενότητας, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση να:

  • Γνωρίζουν την ιστορική διαδρομή της τουριστικής δράσης στην Ελλάδα.
  • Αναγνωρίζουν τις πολλαπλές διαστάσεις του τουριστικού φαινομένου, εθνικές και παγκόσμιες, καθώς και την ιστορικότητα αλλά και τη ρευστότητα του φαινομένου αυτού, ώστε να προσανατολίζουν κατάλληλα τους σχεδιασμούς και τις επιλογές τους.
  • Γνωρίζουν τους εμπλεκόμενους φορείς και τις αρμοδιότητές τους σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο.
  • Αποφαίνονται για την παρούσα κατάσταση και να σχεδιάζουν κατάλληλα και με επίγνωση συναφείς δράσεις πολιτιστικού τουρισμού σε διάφορες περιοχές της χώρας.
  • Διερευνούν περαιτέρω τις πολιτιστικές, δημιουργικές (καλλιτεχνική έμπνευση και δράση) και κοινωνικές διαστάσεις του θέματος.

 Γνωστικά αντικείμενα:

  • Ανακεφαλαίωση της διαδρομής της τουριστικής δραστηριότητας στην Ευρώπη, τον κόσμο και την Ελλάδα: Τα κυριότερα τουριστικά πεδία και ο τουριστικός ανταγωνισμός σήμερα.
  • Διεθνείς συμβάσεις, αρμόδιοι φορείς στην Ελλάδα.
  • Διατήρηση και προβολή πολιτιστικών πόρων: Περιβάλλον και αρχαιότητες.
  • Πρόσληψη και ερμηνεία της πολιτιστικής τουριστικής δραστηριότητας από πλευράς των σημερινών μεταμοντέρνων ή υπερ-μοντέρνων τουριστών.
  • Κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις του τουρισμού της πολιτιστικής κληρονομιάς. Στοιχεία πολιτιστικού μάρκετινγκ.
  • Παραδείγματα από σημαντικές Ευρωπαϊκές και ελληνικές πόλεις και χώρους (Βενετία, Κνωσός, Ακρόπολη, Ρόδος). Φέρουσα ικανότητα, αρχιτεκτονικές υποδομές, κατασκευές, δυνατότητες και προβλήματα.

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 30%. Τελικές γραπτές εξετάσεις, ο βαθμός των οποίων συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 70%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Προαπαιτούμενα: Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα γι’ αυτή τη Θ.Ε..

Μέθοδος Διδασκαλίας: εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (τηλε-ΟΣΣ).

ΤΕΠΔΕ Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία

Κωδικός ΘΕ: ΤΕΠΔΕ
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 30
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τέταρτο (4ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Η γλώσσα εκπόνησης της διπλωματικής εργασίας είναι η Ελληνική, αλλά μετά από αιτιολογημένη σύμφωνη γνώμη του επιβλέποντος και του διευθυντή προγράμματος σπουδών μπορεί να είναι και κάποια άλλη από τις κύριες ευρωπαϊκές γλώσσες.
Περίγραμμα ΘΕ

Γενική Περιγραφή: Η εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας προϋποθέτει την ολοκλήρωση των εννέα υποχρεωτικών Θεματικών Ενοτήτων. Το αντικείμενο της εργασίας θα πρέπει να συνδέεται άμεσα με τις Θεματικές Ενότητες, με ιδιαίτερη έμφαση, κατά περίπτωση, στην ανάδειξη των τεχνών, της πολιτιστικής κληρονομιάς και της αναπτυξιακής τους συμβολής, καθώς και στη συμβατότητα νέων αρχιτεκτονημάτων και εν γένει νέων κατασκευών και χρήσεων γης με την πολιτιστική κληρονομιά εντός τόπου, ενός δικτύου τόπων, ή ευρύτερων γεωγραφικών υποδιαιρέσεων σε εθνικό ή και ευρύτερα Μεσογειακό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, ή σε συνδυασμό τους.

Η διπλωματική εργασία μπορεί, κατόπιν συνεννόησης με τον Επιβλέποντα Καθηγητή/την Επιβλέπουσα Καθηγήτρια να περιλαμβάνει ως μέρος της συνδυασμό πρωτότυπης κειμενικής έρευνας με την ανάπτυξη συγκεκριμένου υλικού (π.χ. ιστοσελίδων) ή την παραγωγή πρωτότυπου οπτικοακουστικού ψηφιακού υλικού (βίντεο, συνεντεύξεις, ντοκιμαντέρ, κλπ.), ζωγραφικού υλικού, αρχιτεκτονικών-πολεοδομικών σχεδίων, κλπ.

Ενδεικτικά αναφέρονται:

  • Τουριστική πολιτική σε περιοχές της χώρας ή της αλλοδαπής με έμφαση στην πολιτιστική παράμετρο. Ιστορία και προτάσεις.
  • Μελέτη και ανάδειξη πολιτιστικών τοπίων της χώρας ή της αλλοδαπής. Θεωρία και σχεδιαστική εφαρμογή.
  • Το περιβάλλον μνημείων στην Ελλάδα ή/και στην αλλοδαπή. Θεωρία, συγκριτική προσέγγιση και σχεδιαστική εφαρμογή για την κατάλληλη ένταξη στις σημερινές συνθήκες.
  • Παρουσίαση, κριτική και συνδυαστικές προτάσεις σχετικά με αναστηλωτικά προγράμματα ανά την επικράτεια ή στην αλλοδαπή. Θεωρία, εφαρμογή, σύγκριση.
  • Ανάδειξη της σχέσης της πολιτιστικής κληρονομιάς (αρχαίας, Βυζαντινής, νεώτερης και σύγχρονης) με σημερινά ζητήματα ταυτότητας στην Ελλάδα.
  • Νέα μουσεία στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό: Προτάσεις χωροθέτησης και μουσειολογικές μελέτες.
  • Παλαιά μουσεία στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό: Προτάσεις νέας μουσειολογικής μελέτης και ευρύτερης αρχιτεκτονικής αναβάθμισης και ένταξης εντός του αστικού χώρου.
  • Ψηφιακές και κειμενικές μελέτες/αναπαραστάσεις παρεμβάσεων αστικής ανάδειξης σε περιβάλλοντα υψηλής πολιτιστικής σημασίας στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό.
  • Νέες ερμηνείες σε γνωστά έργα τέχνης και πολιτιστικής κληρονομιάς, ελληνικά ή διεθνή.
  • Σύγκριση τοπικών και διεθνών θεωρητικών προσεγγίσεων σε ζητήματα τέχνης και πολιτιστικής κληρονομιάς διαχρονικά.
  • Πολιτιστικά/αρχαιολογικά/καλλιτεχνικά δίκτυα ανά τη χώρα ή στο εξωτερικό. Προτάσεις δημιουργίας, ανάδειξης και προβολής.
  • Συγκριτική προσέγγιση στις ελληνικές σε σχέση με διεθνείς προσεγγίσεις σε συγκεκριμένα ζητήματα και διαστάσεις της πολιτιστικής κληρονομιάς και της καλλιτεχνικής ή αρχιτεκτονικής δημιουργίας.

Μαθησιακά αποτελέσματα:

Με την ολοκλήρωση της ΤΕΠΔΕ οι φοιτητές/τριες αναμένεται να:

  • Διαθέτουν αισθητικά ενήμερη, διεπιστημονική και κριτική θεώρηση της τέχνης, της πολιτιστικής και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ελλάδας και του Ελληνικού πολιτισμού ευρύτερα, η οποία περιλαμβάνει αστικά και περιφερειακά περιβάλλοντα πλούσια σε φυσική και ανθρωπογενή καλλονή, καθώς και σε πολιτιστικά και αισθητικά αγαθά.
  • Αντιλαμβάνονται και να προβάλλουν το ελληνικό αστικό και περιφερειακό τοπίο ως παλίμψηστο ιστορίας, φύσης και τέχνης προς προστασία και ανάδειξη.
  • Κατέχουν μεθόδους θεωρητικής, αισθητικής και τεχνολογικής ανάδειξης, καθώς και χωρικού σχεδιασμού ποιοτικά κατάλληλου για το ελληνικό τοπίο ως πνευματικό γεγονός και ως υλική υπόσταση.
  • Προσεγγίζουν την αναπτυξιακή διάσταση της ελληνικής τέχνης και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τις Προδιαγραφές – Χρήσιμο Υλικό για συγγραφή Μεταπτυχιακών Διπλωματικών Εργασιών και ανάρτηση Διπλωματικής Εργασίας στο Αποθετήριο του ΕΑΠ, μπορείτε να μεταβείτε στον Ψηφιακό Χώρο Εκπαίδευσης http://courses.eap.gr και δη στην ενότητα Πρόγραμμα Σπουδών.

Γενικός Κανονισμός Εκπόνησης Μεταπτυχιακών Διπλωματικών Εργασιών σε ΠΜΣ με Θ.Ε. εξαμηνιαίας διάρκειας

Προαπαιτούμενα: Η παρουσίαση της Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας πραγματοποιείται μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των Θ.Ε. του Προγράμματος.

Θεματικές Ενότητες

Υποβολή αιτήσεων

Κάνε εδώ την αίτησή σου για όποιο πρόγραμμα σε ενδιαφέρει!


Κάνε αίτηση
Μετάβαση στο περιεχόμενο