elen
elen

Λαϊκός πολιτισμός και Νεότερη Πολιτιστική Κληρονομιά (ΛΠΚ) – ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

Ε.Α.Π. > ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ > Μεταπτυχιακά > Εξαμηνιαία > Λαϊκός πολιτισμός και Νεότερη Πολιτιστική Κληρονομιά (ΛΠΚ) > Λαϊκός πολιτισμός και Νεότερη Πολιτιστική Κληρονομιά (ΛΠΚ) – ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

ΛΠΚ50 Θεωρητικές εννοιολογήσεις και μεθοδολογικές προσεγγίσεις του λαϊκού πολιτισμού 

Κωδικός ΘΕ: ΛΠΚ50
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 15
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Πρώτο (1ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα Θ.Ε.

Σκοπός – Περιγραφή Θ.Ε.: Η ΘΕ επιχειρεί να εισάγει τις/τους φοιτήτριες/ές στις πολύπλευρες εννοιολογικές, επιστημολογικές, θεωρητικές και μεθοδολογικές παραμέτρους της μελέτης του λαϊκού πολιτισμού. Η σχετική έρευνα συνδέθηκε προνομιακά με την επιστήμη της λαογραφίας, η οποία στη χώρα μας, αλλά όχι μόνο, συγκροτήθηκε αρχικά ως ένας ιδιαίτερος κλάδος των «φιλολογικών σπουδών». Αντικείμενο της ήταν η μελέτη του παραδοσιακού λαϊκού πολιτισμού, μέσω της λημματογραφικής ταξινόμησης των προφορικών μνημείων του λόγου και των ηθών-εθίμων του αγροτικού κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό, η λαογραφία ανάχθηκε σε «εθνική επιστήμη», καθώς ανέλαβε μαζί με την ιστορία το καθήκον τεκμηρίωσης ή και «αποκατάστασης» της «ιστορικής συνέχειας» και της «εθνικής ομοιογένειας» του ελληνικού λαού. Ωστόσο, η εισαγωγή και ακαδημαϊκή καθιέρωση επιστημονικών πειθαρχιών όπως η κοινωνική/πολιτισμική ανθρωπολογία, η κοινωνιολογία και οι πολιτισμικές σπουδές, αλλά και η διεύρυνση των ερευνητικών ενδιαφερόντων της ιστορίας, ανέδειξαν τον λαϊκό πολιτισμό σε πεδίο διεπιστημονικού διαλόγου. Το αποτέλεσμα αυτής της ώσμωσης είναι, εκτός των άλλων, η συγκρότηση μιας νέας, κοινωνικά, κριτικά ή και συγκριτικά προσανατολισμένης λαογραφίας, η οποία δεν ενδιαφέρεται αποκλειστικά για τις «φιλολογικές» και «εθιμικές» διαστάσεις του λαϊκού πολιτισμού. Αντίθετα, αντιμετωπίζει τον τελευταίο όχι ως οριοθετημένο, ομοιογενές και αμετάβλητο, αλλά ως σύνθετο, ανοικτό, δυναμικό και εν δυνάμει ετερογενές κοινωνικο-πολιτισμικό σύστημα. Παρότι αναλυτικά διακριτό, αυτό δεν περιορίζεται στην ύπαιθρο και το παρελθόν. Αντίθετα, αλληλεπιδρά διαρκώς με άλλα αντίστοιχα συστήματα σε τοπικό, δια-τοπικό, εθνικό, αλλά και δια-εθνικό επίπεδο. Οι θεωρητικές αυτές μετατοπίσεις συνοδεύονται από την υιοθέτηση αντίστοιχων μεθοδολογικών εργαλείων των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται η επιτόπια εθνογραφική παρατήρηση, η εθνοϊστορική και η βιογραφική μέθοδος, η ανάλυση λόγου, η αρχειακή έρευνα, η προφορική ιστορία, κτλ.

Μαθησιακά αποτελέσματα:

Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται:

  • Να διακρίνουν τις διαφορετικές εννοιολογήσεις του λαϊκού πολιτισμού
  • Να αναγνωρίζουν τη σχέση των μετωνυμικών διπόλων στις οποίες θεμελιώθηκαν οι διάφορες εννοιολογήσεις του (παράδοση/νεοτερικότητα, προφορικότητα /εγγραμματοσύνη, κτλ.)
  • Να κατανοούν τα θεωρητικά και επιστημολογικά θεμέλια των επιμέρους εννοιολογήσεων
  • Να συνδέουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις του λαϊκού πολιτισμού με τις γενικότερες θεωρίες περί πολιτισμού και κουλτούρας
  • Να περιγράφουν τις διαφορετικές ιστορικές φάσεις ανάπτυξης, εξέλιξης και μετασχηματισμού των σπουδών λαϊκού πολιτισμού στην Ελλάδα και διεθνώς
  • Να ερμηνεύουν τις φάσεις αυτές υπό το πρίσμα του εκάστοτε ιστορικού, κοινωνικο-πολιτισμικού, πολιτικού και ιδεολογικού πλαισίου
  • Να διακρίνουν τα επιμέρους πεδία του λαϊκού πολιτισμού και τις μεταξύ τους διασυνδέσεις
  • Να εφαρμόζουν τις επιμέρους μεθόδους συλλογής και ανάλυσης εθνογραφικού υλικού

Γνωστικά Αντικείμενα: 

  • Θεωρητικές εννοιολογήσεις του λαϊκού πολιτισμού: παράδοση και νεοτερικότητα
  • «Εθνικές παραδόσεις» και διεπιστημονικότητα στη μελέτη του λαϊκού πολιτισμού
  • Η εξέλιξη των σπουδών λαϊκού πολιτισμού στην Ελλάδα
  • Τα πεδία και οι τόποι του λαϊκού πολιτισμού
  • Μέθοδοι έρευνας του λαϊκού πολιτισμού

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 40%. Τελική Γραπτή Εργασία, ο βαθμός της οποίας συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 60%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Μέθοδος Διδασκαλίας: Εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (ΟΣΣ).

 

ΛΠΚ51 Νεότερη πολιτιστική κληρονομιά υλική και άυλη: θεωρητικές προσεγγίσεις και διαχειριστικές πολιτικές

Κωδικός ΘΕ: ΛΠΚ51
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 15
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Πρώτο (1ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα Θ.Ε.

Σκοπός – Περιγραφή Θ.Ε.: Η ΘΕ συνιστά μια εισαγωγή στην έννοια του πολιτισμού (culture) και της πολιτιστικής κληρονομιάς (heritage) καθώς αυτές οι έννοιες αποτελούν γνωστικό αντικείμενο των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών (λαογραφία-εθνολογία-ανθρωπολογία-κοινωνιολογία, πολιτιστική διαχείριση κ.ά.). Εξετάζονται/διερευνώνται οι εννοιολογήσεις και το περιεχόμενο της πολιτιστικής κληρονομιάς (αναφέρεται και ως «πολιτισμική κληρονομιά») σε διεθνές επίπεδο ιδιαίτερα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με τη δημιουργία και ενεργοποίηση θεσμών όπως UNESCO, ICOM, ICOMOS κ.ά. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά στη νεότερη ιστορική περίοδο (19ος-21ος αι.) και αφορά την παραδοσιακή (προνεοτερική, προβιομηχανική) και τη σύγχρονη (νεοτερική, μετανεοτερική) ελληνική κοινωνία. Ως νεότερη πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να θεωρηθεί ένα σύνολο υλικών και άυλων πολιτιστικών εκφάνσεων, εθιμικών πρακτικών, γνώσεων, τεκμηρίων κλπ (τελετουργίες, λαϊκά δρώμενα, έθιμα, προφορικές παραδόσεις, τεχνογνωσία, αγροδιατροφικές παραδόσεις, παραδοσιακές τέχνες, πολιτισμικό τοπίο κ.ά.) του πρόσφατου παρελθόντος οι οποίες διασώζονται στο παρόν και διαφυλάσσονται για το μέλλον. Συνιστούν δε στοιχεία ιδιαίτερου πολιτισμικού αποθέματος που μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά και συνθέτουν την πολιτισμική ταυτότητα των μελών μιας μικρής ή μεγάλης κοινότητας. Η προστασία, η διαφύλαξη και η αξιοποίηση των πολιτιστικών αγαθών αποτελεί αντικείμενο θεσμικών φορέων (υπουργεία, τοπική αυτοδιοίκηση, μουσεία, πολιτιστικοί σύλλογοι, εταιρείες, πολιτιστικοί οργανισμοί κ.ά.) οι οποίοι εφαρμόζουν διεθνείς και εθνικές συμβάσεις για την ανάδειξή τους. Η αναγνώριση και η αξιοποίηση της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς με την ανάδειξη ιδιαίτερων πολιτισμικών αγαθών συνιστά επίσης ένα εργαλείο/παράγοντα της κοινωνικής συνοχής/συγκρότησης και της οικονομικής ανάπτυξης τόσο των τοπικών κοινοτήτων όσο και της ευρύτερης κοινωνίας.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται:

  • Να κατανοούν τις διαφορετικές εννοιολογήσεις της πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Να διακρίνουν και να κατανοούν τη σύνδεση του λαϊκού πολιτισμού και της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Να διακρίνουν το περιεχόμενο της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Να αναγνωρίζουν τους τρόπους και τους φορείς διαφύλαξης και ανάδειξης της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Να κατανοούν και να ερμηνεύουν τη σημασία αξιοποίησης της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς για την κοινωνία και την οικονομία

Γνωστικά Αντικείμενα: 

  • Η έννοια της «πολιτιστικής κληρονομιάς»
  • Θεσμοί και φορείς διαχείρισης της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Νεότερη πολιτιστική κληρονομιά και πολιτικές περί πολιτισμού
  • Πρακτικές διαχείρισης της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Πολιτιστική κληρονομιά και (τοπική) ανάπτυξη

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 40%. Τελική Γραπτή Εργασία, ο βαθμός της οποίας συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 60%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Μέθοδος Διδασκαλίας: Εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (ΟΣΣ).

 

ΛΠΚ52 Νεότερος υλικός πολιτισμός και μουσεία

Κωδικός ΘΕ: ΛΠΚ52
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 15
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Δεύτερο (2ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα Θ.Ε.

Σκοπός – Περιγραφή Θ.Ε.: Ο υλικός πολιτισμός αποτελεί αντικείμενο πολλών επιστημονικών πεδίων (αρχαιολογία, ιστορία, λαογραφία, εθνολογία, ανθρωπολογία, βιομηχανική αρχαιολογία, μουσειολογία κ.ά.) συνιστά όμως και ένα αυτόνομο και ολοκληρωμένο πεδίο μελέτης της σχέσης των αντικειμένων με την κοινωνία και τον πολιτισμό κάθε κοινωνίας και ιστορικής περιόδου. Εισαγωγικά εξετάζονται οι εννοιολογήσεις και το περιεχόμενο του υλικού πολιτισμού υπό το πρίσμα των διαφόρων θεωρητικών ρευμάτων (εξελικτισμός, λειτουργισμός, μαρξισμός, κ.ά.) και μεθοδολογικών προσεγγίσεων (επιτόπια έρευνα και παρατήρηση, κοινωνική ζωή και πολιτισμική βιογραφία των αντικειμένων, αντικειμενοποίηση, κατανάλωση κ.ά.). Στην ΘΕ εξετάζεται ο νεότερος υλικός πολιτισμός και τα υλικά τεκμήρια (αντικείμενα, εργαλεία, σκεύη, μηχανές, κτήρια κ.ά.) της προβιομηχανικής, παραδοσιακής και της πρωτοβιομηχανικής κοινωνίας όπως εγγράφονται στην παραγωγική διαδικασία, στη δημιουργία εμπειρικών γνώσεων και τεχνογνωσίας, στην παρουσία τους στην καθημερινή ζωή και στη συμβολή τους στη διαμόρφωση καταναλωτικών πρακτικών και συμπεριφορών/νοοτροπιών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε τομείς όπως η διατροφή και η νεότερη γαστρονομία, η λαϊκή/παραδοσιακή αρχιτεκτονική και κατοίκηση, η ενδυμασία και οι σύγχρονοι ενδυματολογικοί κώδικες, η βιομηχανική κληρονομιά και τα κατάλοιπα του βιομηχανικού πολιτισμού κ.ά. Αυτά συνθέτουν την νεότερη υλική πολιτιστική κληρονομιά η οποία συνδέεται με συμβολικές και μνημονικές πρακτικές και συνιστά στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας και της ανάδειξης της πολιτιστικής και οικονομικής ενδυνάμωσης των σύγχρονων κοινωνιών και των διαφορετικών πολιτισμικών ομάδων. Ο τρόπος που ερευνήθηκε, αξιολογήθηκε και αξιοποιήθηκε ο υλικός πολιτισμός και τα τεκμήριά του καθόρισε και την ιστορική εξέλιξη των μουσείων, τη δημιουργία διαφόρων τύπων μουσείων και διαφορετικών τρόπων μουσειακής εκφοράς των εκθεμάτων. Στην ΘΕ γίνεται σύντομη εισαγωγή στα θεωρητικά ρεύματα και την ιστορική εξέλιξη της δημιουργίας των μουσείων και των μουσειακών συλλογών. Έμφαση δίνεται στις βασικές μουσειολογικές και μουσειογραφικές αρχές και στη συνέχεια εμβάθυνση σε συγκεκριμένα είδη μουσείων τα οποία έχουν ως θεματικό αντικείμενο τον νεότερο πολιτισμό (λαογραφικά, εθνογραφικά, ανοικτά, υπαίθρια κ.ά.). Πρόκειται για τα ευρύτερα γνωστά και ως «λαογραφικά μουσεία», «μουσεία λαϊκής τέχνης», «εθνολογικά μουσεία» τα οποία παρουσιάζουν σε μόνιμες ή/και περιοδικές εκθέσεις αντικείμενα, έργα λαϊκής τέχνης, ενδυμασίες, εργαλεία κ.λπ. συνοδευόμενα από πληροφοριακό και οπτικοακουστικό υλικό και αφορούν τον πολιτισμό της νεότερης ιστορικής περιόδου (18ος-21ος αι.). Εκκινώντας από τη συγκρότηση συλλογών και αρχείων και το ιστορικό και ιδεολογικό πλαίσιο στο οποίο δημιουργούνται γίνεται αναφορά στα στάδια δημιουργίας και λειτουργίας των μουσείων νεότερου πολιτισμού με βάση το τρίπτυχο: συλλέγειν-εκθέτειν-επικοινωνείν. Αναλύονται τρόποι επικοινωνίας με κοινωνικές, ηλικιακές και εκπαιδευτικές ομάδες μέσα από συγκεκριμένες μουσειοπαιδαγωγικές μεθόδους και προσεγγίσεις. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μουσειακή εκφορά μέσα από την ανάλυση συγκεκριμένων παραδειγμάτων μουσείων του νεότερου λαϊκού πολιτισμού από την εγχώρια και τη διεθνή πραγματικότητα.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται:

  • Να κατανοούν τα θεωρητικά ρεύματα και τις διαφορετικές εννοιολογήσεις του υλικού πολιτισμού.
  • Να διακρίνουν τον υλικό πολιτισμό ως γνωστικό αντικείμενο διαφορετικών επιστημονικών πεδίων.
  • Να αναγνωρίζουν τα διάφορες επιμέρους θεματικές και τις διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις στη μελέτη τους.
  • Να κατανοούν τη σημασία του νεότερου υλικού πολιτισμού ως πολιτιστική κληρονομιά και τη σημασία της διαφύλαξης και ανάδειξής της.
  • Να αξιοποιούν τις γνώσεις σε πολιτιστικές δράσεις της κοινότητάς τους.
  • Να κατανοούν τα ευρύτερα θεωρητικά και ιδεολογικά ρεύματα στο πλαίσιο των οποίων δημιουργήθηκε ο θεσμός των μουσείων.
  • Να αναγνωρίζουν τα διάφορα στάδια της μουσειακής πρακτικής (συλλογή, μουσειολογική μελέτη, μουσειογραφική εφαρμογή, επικοινωνία).
  • Να διακρίνουν τα διάφορα είδη μουσείων του νεότερου πολιτισμού.
  • Να κατανοούν και να μπορούν να εφαρμόζουν τρόπους επικοινωνίας και μουσειοπαιδαγωγικής.
  • Να δύνανται να αξιοποιήσουν τον νεότερο πολιτισμικό πλούτο (υλικό και άυλο) σε μουσεία ή μουσειακές εκθέσεις.

Γνωστικά Αντικείμενα: 

  • Θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις του υλικού πολιτισμού: εννοιολογήσεις και θεωρητικά ρεύματα.
  • Υλικός πολιτισμός και καθημερινότητα: διατροφή, ένδυση, κατοικία και μορφές κατανάλωσης.
  • Υλικός πολιτισμός, συμβολικές και μνημονικές πρακτικές.
  • Λαϊκή τέχνη και χειροτεχνία -Λαϊκή αρχιτεκτονική – Βιομηχανική κληρονομιά
  • Είδη μουσείων λαϊκού πολιτισμού
  • Οργάνωση και διαχείριση των μουσειακών και αρχειακών συλλογών
  • Μουσειολογικές προσεγγίσεις και μουσειογραφικές πρακτικές
  • Λαϊκός πολιτισμός και μουσειο-παιδαγωγικές πρακτικές

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 40%. Τελική Γραπτή Εργασία, ο βαθμός της οποίας συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 60%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Μέθοδος Διδασκαλίας: Εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (ΟΣΣ).

 

ΛΠΚ53 Λαϊκός πολιτισμός, «κοινότητα»  και εθνοτοπικές ταυτότητες

Κωδικός ΘΕ: ΛΠΚ53
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 15
Τύπος της ΘΕ: Υποχρεωτική
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Δεύτερο (2ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα Θ.Ε.

Σκοπός – Περιγραφή Θ.Ε.: Αντικείμενο της ΘΕ είναι η σχέση λαϊκού πολιτισμού και εθνο-τοπικών ταυτοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό, χαρτογραφούνται καταρχάς οι επιμέρους τοπικές, περιφερειακές ή/και εθνο-πολιτισμικές παραδόσεις που συνδιαμόρφωσαν ιστορικά τον νεοελληνικό λαϊκό πολιτισμό. Επιπλέον, εξετάζονται οι διαδικασίες συγκρότησης, ιεράρχησης, διάχυσης και αλληλεπίδρασης των εθνο-τοπικών αυτών παραδόσεων, καθώς και οι τρόποι συνάρθρωσής τους με την εθνική λαϊκή παράδοση. Στο πλαίσιο του κυρίαρχου εθνικού αφηγήματος, η ελληνική λαογραφία αντιμετώπισε για μεγάλο διάστημα τις εθνοτοπικές κουλτούρες ως τοπικές ή/και περιφερειακές εκδοχές/παραλλαγές του κοινού και ενιαίου ελληνικού πολιτισμού. Παράλληλα, οι όποιες μορφές εθνο-πολιτισμικής ετερότητας (γλωσσικής, θρησκευτικής, κτλ.) αγνοήθηκαν, υποβαθμίστηκαν ή ερμηνεύθηκαν με τρόπο συμβατό με τις κυρίαρχες αντιλήψεις περί ελληνικότητας. Ωστόσο, οι διεπιστημονικές ωσμώσεις που παρατηρούνται κατά τις τελευταίες δεκαετίες και στη χώρα μας, οδήγησαν σε σημαντικές επιστημολογικές, θεωρητικές και μεθοδολογικές μετατοπίσεις στο πεδίο των εθνο-τοπικών σπουδών. Οι νέοι προσανατολισμοί έστρεψαν καταρχάς την προσοχή στις πολιτισμικές διαφοροποιήσεις που παρατηρούνται τόσο μεταξύ διαφορετικών εθνο-τοπικών κοινοτήτων, όσο και στο εσωτερικό της κάθε μίας, με όρους κοινωνικής τάξης, συμβολικούπολιτισμικού κεφαλαίου, φύλου, κτλ. Αυτό, συνέβαλε, εκτός των άλλων, στην ανάδειξη των πολλαπλών τρόπων με τους οποίους οι εθνο-τοπικές κοινότητες προσλαμβάνουν, επιτελούν και επανερμηνεύουν τον εθνικό λαϊκό πολιτισμό.

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες έρευνες εξετάζουν τις εθνο-τοπικές ταυτότητες υπό το πρίσμα της σύζευξης τοπικού (local) και παγκόσμιου (global). Στο πλαίσιο αυτό, ο νεολογισμός τοπικοπαγκοσμιοποίηση (glocalization) αναφέρεται σε μια αντινομική διαδικασία. Από τη μια, αυτή περιλαμβάνει την αυξανόμενη διάχυση και αλληλεπίδραση των εθνο-τοπικών κοινοτήτων στον χώρο και την ανάδυση υβριδικών, υπερ-τοπικών ή και δια-εθνικών μορφών κουλτούρας και ταυτότητας. Από την άλλη, περιλαμβάνει τη φαντασιακή, συμβολική ή και «πρακτική» αναπαραγωγή αυτών των κοινοτήτων, μέσω της ανασυγκρότησης των εθνοτοπίων τους και τη δημιουργία δικτύων αλληλεπίδρασης των εν δυνάμει μελών τους.

Επιπλέον, ο λαϊκός πολιτισμός αναδεικνύεται όλο και περισσότερο σε βασικό πυλώνα των συχνά αντιτιθέμενων λόγων και πρακτικών γύρω από την κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Αυτό αφορά καταρχάς την αξιοποίηση επιμέρους στοιχείων του στο πλαίσιο εναλλακτικών στρατηγικών τουριστικής ανάπτυξης. Ωστόσο, αφορά επίσης την αξιοποίηση της «τοπικής γνώσης» ως συνθήκης για μια βιώσιμη ανάπτυξη, προσαρμοσμένη στην «παράδοση» και τις ανάγκες κάθε τοπικής κοινωνίας.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται:

  • Να κατανοούν το εννοιολογικό περιεχόμενο και τις σχέσεις των βασικών εννοιών της ΘΕ (τοπικότητα, κοινότητα, εθνοτοπική/εθνοτική ομάδα, εθνο-πολιτισμική ταυτότητα/ετερότητα, διασπορική/πολύ-τοπική κοινότητα, εθνοτοπικό δίκτυο, εθνοτοπία, πολιτισμικός υβριδισμός, πολιτικές της ταυτότητας)
  • Να αναλύουν τον λαϊκό πολιτισμό υπό το πρίσμα των θεωριών περί τοπικότητας, εθνοτισμού και εθνικισμού
  • Να διακρίνουν τις επιμέρους τοπικές, περιφερειακές και εθνο-πολιτισμικές παραδόσεις του ελληνικού χώρου
  • Να διερευνούν τους τρόπους συνάρθρωσης και αλληλεπίδρασης τοπικής, περιφερειακής, εθνοτικής και εθνικής κουλτούρας και των αντίστοιχων μορφών ταυτότητας
  • Να εξετάζουν τους τρόπους πρόσληψης και διαχείρισης της εθνο-πολιτισμικής ετερότητας στην Ελλάδα
  • Να ερμηνεύουν τις σχετικές μεταβολές υπό το πρίσμα του εκάστοτε κοινωνικο-πολιτισμικού και πολιτικο-ιδεολογικού πλαισίου
  • Να αναγνωρίζουν τις πολιτισμικές διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό των εθνο-τοπικών ομάδων
  • Να εξετάζουν τους τρόπους και τις διαδικασίες γεωγραφικής διάχυσης, πολυ- τοπικής δικτύωσης και συμβολικής αναπαραγωγής των εθνοτοπικών ομάδων
  • Να εξετάζουν τη σημασία των δια-τοπικών και δια-εθνοτικών αλληλεπιδράσεων και οσμώσεων στη διαμόρφωση και αναπαραγωγή του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού
  • Να αναγνωρίζουν τη σημασία του λαϊκού πολιτισμού και της πολιτισμικής ταυτότητας στους λόγους και τις πρακτικές περί «τοπικής ανάπτυξης»

Γνωστικά Αντικείμενα: 

  • Λαϊκός πολιτισμός και εθνο-τοπικές ταυτότητες
  • Από τον «πολιτισμό» στους «πολιτισμούς» της κοινότητας
  • Περιφερειακές ταυτότητες, εθνο-πολιτισμική διαφορά και επιτελέσεις της ελληνικότητας
  • Παγκοσμιο-τοπικές ταυτότητες και λαϊκός πολιτισμός: εθνο-κοινοτικά δίκτυα, εθνοτοπία και υβριδικές κουλτούρες
  • Λαϊκός πολιτισμός και «τοπική ανάπτυξη»

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 40%. Τελική Γραπτή Εργασία, ο βαθμός της οποίας συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 60%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Μέθοδος Διδασκαλίας: Εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (ΟΣΣ).

 

ΛΠΚ60 Άυλη πολιτιστική κληρονομιά

Κωδικός ΘΕ: ΛΠΚ60
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 15
Τύπος της ΘΕ: Επιλογής
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τρίτο (3ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα Θ.Ε.

Σκοπός – Περιγραφή Θ.Ε.: Η ΘΕ επιχειρεί να εισάγει τις/τους φοιτήτριες/ές στο πεδίο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς (intangible cultural heritage), ένα πεδίο σχετικά νέο που γνωρίζει πρωτόγνωρη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Αναδείχτηκε ως παγκόσμια έννοια με τη Σύμβαση της UNESCO για τη Διασφάλιση της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2003 η οποία κυρώθηκε από την Ελλάδα το 2006 και έκτοτε συντηρείται στο προσκήνιο μέσα από τις δράσεις παγκόσμιων οργανισμών, κρατών, τοπικών κοινωνιών και ομάδων. Το κάθε εθνικό κράτος συγκροτεί, πλέον, τους δικούς του καταλόγους/ευρετήρια όπου εγγράφει στοιχεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Σύμφωνα με τη Σύμβαση της UNESCO η άυλη πολιτιστική κληρονομιά αφορά τη ζώσα παράδοση κοινοτήτων και ομάδων η οποία εμπλουτίζεται, εξελίσσεται, προσαρμόζεται στις εκάστοτε κοινωνικοπολιτισμικές συνθήκες. Ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά ορίζονται: κοινωνικές πρακτικές, αναπαραστάσεις, γνώσεις, τεχνικές, προφορικές παραδόσεις, επιτελεστικές τέχνες κ.ά. τα οποία οι κοινότητες, οι ομάδες αναγνωρίζουν ότι αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς τους. Ωστόσο, η άυλη πολιτιστική κληρονομιά αφορά ένα πεδίο που δέχεται ισχυρές κριτικές αποδομήσεις και εμπλέκεται στις διαμάχες τοπικού και παγκόσμιου. Πρόκειται, για μία πολύπλοκη και ευρεία έννοια με πολλές σημασίες σε διάφορες γλώσσες και κουλτούρες ενώ, συχνά, δεν υπάρχει απόλυτη ταύτιση των σημασιών που της αποδίδονται. Σε γενικές γραμμές, λέγοντας άυλη πολιτιστική κληρονομιά αναφερόμαστε σε ιδιαίτερες μορφές κληρονομιάς που πρέπει να διαφυλαχτούν ώστε να μεταβιβαστούν στις επόμενες γενιές χωρίς να εξαφανιστούν. Προϋπόθεση, όμως, παραμένει η ζωντανή ύπαρξή της στο παρόν, η μετάδοση από γενιά σε γενιά, η συνεχής αναπαραγωγή και αναδημιουργία της από κοινότητες και ομάδες, η ενδυνάμωση της ταυτότητας και της συνέχειας, ο σεβασμός της ποικιλομορφίας, η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η βιώσιμη ανάπτυξη. Τα στοιχεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς δεν έχουν τις περισσότερες φορές άμεση υλική υπόσταση, ορατότητα και φυσική παρουσία, ωστόσο γίνονται αισθητά δια των αποτελεσμάτων τους. Για τους λόγους αυτούς η διαφύλαξη και η διασφάλιση της συνέχειά της καθίσταται δύσκολη σε σχέση με αυτή των φυσικών αντικειμένων. Έχει σημασία να τονιστεί ότι κάθε στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς έχει πολυσήμαντη βαρύτητα και φέρει διαφορετικά νοήματα ως προς την πρόσληψη και την αποδοχή. Η διαφύλαξη και η ανάδειξη της αξίας της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς συνιστά διεπιστημονική προσέγγιση, θεσμική κατοχύρωση και ενεργό συμμετοχή των συλλογικοτήτων.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται:

  • Να κατανοήσουν την έννοια της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και τις επιμέρους διακρίσεις της.
  • Να εξηγήσουν και να ερμηνεύσουν τις συσχετίσεις της άυλης με την υλική κληρονομιά και εν γένει με τον λαϊκό πολιτισμό.
  • Να οριοθετούν και να σημασιοδοτούν την έννοια της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στην ιστορική της διαδρομή.
  • Να κατανοούν σε βάθος τις κριτικές προσεγγίσεις για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά και τη σχέση της με την υλική.
  • Να αναλύουν τη στενή σχέση μεταξύ της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και της πολιτιστικής διαχείρισής της.
  • Να αναδείξουν τη στενή σχέση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς με την παράδοση και να ξαναδούν με νέες οπτικές τη στενή αυτή σχέση στη σημερινή εποχή.
  • Να κατανοούν τη σχέση των σύγχρονων ανοικτών τεχνολογιών με τη διαχείριση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς τόσο τοπικά και εθνικά όσο και παγκόσμια.

Γνωστικά Αντικείμενα: 

  • Ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις και εννοιολογήσεις της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Άυλη πολιτιστική κληρονομιά, παράδοση και λαϊκός πολιτισμός
  • Πεδία ανίχνευσης και εκδήλωσης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Κοινότητα, άυλη πολιτιστική κληρονομιά, συμβολικές επιτελέσεις της ταυτότητας. Η σχέση τοπικού και παγκόσμιου
  • Η διαχείριση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και η σχέση της με τις σύγχρονες ανοικτές τεχνολογίες

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 40%. Τελική Γραπτή Εργασία, ο βαθμός της οποίας συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 60%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Μέθοδος Διδασκαλίας: Εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (ΟΣΣ).

 

ΛΠΚ61 Αστικός λαϊκός πολιτισμός

Κωδικός ΘΕ: ΛΠΚ61
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 15
Τύπος της ΘΕ: Επιλογής
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τρίτο (3ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα Θ.Ε.

 

Σκοπός – Περιγραφή Θ.Ε.: Αντικείμενο της ενότητας αποτελεί ο αστικός λαϊκός πολιτισμός. Έχοντας διερευνηθεί σε βάθος η έννοια του λαϊκού πολιτισμού σε προηγούμενη ενότητα, στην παρούσα επιχειρείται η ανάδυση και εξέταση του αστικού λαϊκού πολιτισμού ως διακριτού, μεθοδολογικά και επιστημολογικά, πεδίου. Πρόκειται για ένα διεπιστημονικό πεδίο στο οποίο συμφύρονται πολλαπλές οπτικές και χρειάζονται, ως εκ τούτου, διευκρινίσεις και οριοθετήσεις. Η ενότητα θα αναδείξει την ιδιαιτερότητα του αστικού λαϊκού πολιτισμού καθώς και τις εκφράσεις του στον ελλαδικό χώρο. Θα εξεταστούν οι ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες, στις αρχές του 20ού αιώνα, κατά τις οποίες αναπτύσσεται στα αστικά κέντρα, στις μεγάλες πόλεις των εθνών – κρατών, κυρίως λιμανιών, ένα ιδιαίτερο πεδίο καλλιτεχνικών, πολιτισμικών και κοινωνικών εκφράσεων που, αν και επικαθορίζονται από την κυρίαρχη ιδεολογία μέσω της πολιτιστικής υπαγωγής, την ίδια στιγμή, αυτονομούνται και αναπτύσσουν υβριδικές δράσεις και αντιστάσεις. Πρόκειται, τελικά, για ένα σύνολο πολιτισμικών πρακτικών (ανώνυμη και επώνυμη προφορική παράδοση, ομαδική δημιουργία) και εκφράσεων καθημερινής κουλτούρας που καθορίζει συγκεκριμένες ομαδώσεις οι οποίες συγκροτούν ιδιαίτερα και διακριτά πεδία ως προς τον κυρίαρχο πολιτισμό. Στην ενότητα θα εξεταστούν, επίσης, οι έννοιες του αστικού λαϊκού πολιτισμού σε συσχέτιση με το επιστημονικό ενδιαφέρον για αυτούς τους χώρους: μεθοδολογίες προσέγγισης, ιδεολογικές αναφορές, στερεότυπα, εννοιολογήσεις. Τέλος, μέσω παραδειγματικών αναφορών, τόσο διεθνών (τανγκό, μπλουζ, φάντο) όσο και ελληνικών (ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι, καραγκιόζης, λαϊκό μυθιστόρημα, λαϊκές μορφές ψυχαγωγίας) θα παρουσιαστούν οι ιδιαίτερες πολιτισμικές δημιουργίες και θα συζητηθούν ως προς το πεδίο συγκρότησής τους, της λειτουργίας τους και των αναφορών τους με το ευρύτερο πολιτισμικό πεδίο.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται:

  • Να κατανοούν σε βάθος τη στενή σχέση αστικού λαϊκού πολιτισμού και λαϊκού πολιτισμού εν γένει καθώς και τις διαφορές τους.
  • Να ερμηνεύουν τις σημασίες των διαφορών του αστικού λαϊκού πολιτισμού με την αποκαλούμενη μαζική κουλτούρα.
  • Να εξηγούν τον επιθετικό προσδιορισμό αστικός σε συνάρτηση με τον πολιτισμό των εξαρτημένων στρωμάτων του άστεως.
  • Να συνδέουν τις ερευνητικές προσεγγίσεις των φαινομένων του αστικού λαϊκού πολιτισμού στον ελλαδικό χώρο με τις ιστορικές φάσεις ανάπτυξης των

θεωρητικών και μεθοδολογικών εργαλείων των κοινωνικών επιστημών.

  • Να συνδέουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις του αστικού λαϊκού πολιτισμού με τις γενικότερες θεωρίες περί πολιτισμού και κουλτούρας.
  • Να διακρίνουν τα επιμέρους πεδία και τις εκφράσεις του αστικού λαϊκού πολιτισμού και τις μεταξύ τους διασυνδέσεις.
  • Να κατανοούν τη σχέση τοπικού, εθνικού και παγκόσμιου ως προς τα προϊόντα και τις εκφράσεις του αστικού λαϊκού πολιτισμού.
  • Να ερμηνεύουν τις μορφές αστικής (υπο)κουλτούρας υπό το πρίσμα των σύγχρονων πολιτισμικών σπουδών.
  • Να εξηγούν τις πολλαπλές συσχετίσεις της ταυτότητας με τις μορφές του αστικού λαϊκού πολιτισμού.
  • Να ερμηνεύουν τις μορφές που διαλαμβάνει η ταυτότητα μέσω των εκφράσεων του αστικού λαϊκού πολιτισμού στη σημερινή εποχή (υβριδισμοί, μικτές ταυτότητες).

Γνωστικά Αντικείμενα:

  • Θεωρητικές εννοιολογήσεις του αστικού λαϊκού πολιτισμού και της μαζικής κουλτούρας
  • Μορφές λαϊκού πολιτισμού στον αστικό χώρο
  • Μορφές αστικού λαϊκού πολιτισμού στον ελλαδικό χώρο
  • Η διαμόρφωση ταυτοτήτων στο πλαίσιο του αστικού λαϊκού πολιτισμού. Σύγχρονες αστικές (υπο)κουλτούρες

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 40%. Τελική Γραπτή Εργασία, ο βαθμός της οποίας συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 60%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Μέθοδος Διδασκαλίας: Εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (ΟΣΣ).

 

ΛΠΚ62 Λαϊκός πολιτισμός, δημόσιος λόγος και εκπαίδευση

Κωδικός ΘΕ: ΛΠΚ62
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 15
Τύπος της ΘΕ: Επιλογής
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τρίτο (3ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα Θ.Ε.

Σκοπός – Περιγραφή Θ.Ε.: Αντικείμενο της ΘΕ είναι οι διαδικασίες συγκρότησης και αναπαραγωγής των δημοσίων αναπαραστάσεων και πρακτικών γύρω από τον λαϊκό πολιτισμό στην Ελλάδα. Ειδικότερα, εστιάζει στη σημασία των πολιτιστικών, εκπαιδευτικών και αυτοδιοικητικών θεσμών, των διανοουμένων και των ΜΜΕ, καθώς και των μεταξύ τους αλληλεπιδράσεων, σε τρία αλληλένδετα επίπεδα: α) τη θεματική τυποποίηση και την ιδεολογική αποκρυστάλλωση του ελληνικού λαογραφικού κανόνα, β) τις πολιτικές και πρακτικές εδραίωσης και αναπαραγωγής αυτού του κανόνα, γ) τις διαδικασίες εγγραφής και διάχυσής του στον δημόσιο λόγο. Ωστόσο, αν και τα παραπάνω πεδία συγκροτούν διαχρονικά ένα ηγεμονικό θεσμικό πλέγμα γύρω από το λαϊκό πολιτισμό, σήμερα αυτό δεν είναι απόλυτα οριοθετημένο, ιεραρχημένο και συνεκτικό. Γεγονός που ανοίγει ρωγμές για την ανάδυση στη δημόσια σφαίρα διαφορετικών λόγων και πρακτικών περί λαϊκού πολιτισμού. Οι «εναλλακτικές» αυτές αφηγήσεις συνήθως δεν μεταφράζονται σε συγκροτημένες πολιτικές, ειδικά σε πολιτικές συνολικής ή/και ευθείας αμφισβήτησης του εθνικού λαογραφικού κανόνα. Εκφράζουν, ωστόσο, μια τάση εμπλουτισμού και ανανέωσής του, ακόμα και διαπραγμάτευσης ή επαν-ερμηνείας μεμονωμένων πλευρών του. Έτσι, αν εστιάσουμε ειδικά στον χώρο της εκπαίδευσης, τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται όλο και περισσότερο καινοτόμα προγράμματα (projects), που αντιμετωπίζουν τον λαϊκό πολιτισμό ως κάτι δυναμικό, συνδέοντάς τον παράλληλα με σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα (παγκοσμιοποίηση και δια-πολιτισμικότητα, περιβάλλον, έμφυλες σχέσεις, κτλ.). Τα προγράμματα αυτά συνδέονται αμφίδρομα με την αυξανόμενη δικτύωση των σχολικών μονάδων, μέσω του διαδικτύου ή και της συμμετοχής τους σε «ομότιμα» εκπαιδευτικά και πολιτιστικά δίκτυα, τοπικής, υπερ-τοπικής ή και δια-εθνικής εμβέλειας με αντικείμενο τη μελέτη και την αξιοποίηση του λαϊκού πολιτισμού και της νεώτερης πολιτιστικής κληρονομιάς. Το γεγονός αυτό προσφέρει στις σχολικές κοινότητες τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης με πολλαπλές, ετερογενής και λιγότερο ιεραρχημένες πηγές λαογραφικής γνώσης και ως εκ τούτου πολυ-πρισματικών αναγνώσεων, ερμηνειών και παιδαγωγικών χρήσεων του λαϊκού πολιτισμού.

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται:

  • Να κατανοούν το περιεχόμενο και τη σχέση των όρων θεσμικό πλέγμα, εθνική ιδεολογία, λαογραφικός κανόνας και δημόσια λαογραφία
  • Να διακρίνουν τους θεσμούς και τα πεδία που εμπλέκονται στη συγκρότηση, τη δημόσια διάχυση, την κοινωνική και συμβολική επικύρωση, ή και τη διαπραγμάτευση των ηγεμονικών αναπαραστάσεων περί λαϊκού πολιτισμού
  • Να εξετάζουν τους τρόπους συνάρθρωσης και αλληλεπίδρασης των επιμέρους θεσμικών λόγων και πρακτικών το πλαίσιο των παραπάνω διαδικασιών
  • Να ερμηνεύουν τις σχετικές με όλα τα παραπάνω κοινωνικο-πολιτισμικές δυναμικές και μεταβολές
  • Να διακρίνουν τους τρόπους ενσωμάτωσης του εθνικού λαογραφικού κανόνα και της δημόσιας λαογραφίας στο πεδίο της εκπαίδευσης
  • Να εξετάζουν τους όρους υπό τους οποίους η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλει στην ανανέωση και την επανονηματοδότηση του λαϊκού πολιτισμού και το αντίστροφο
  • Να αξιολογούν, να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν σύγχρονα προγράμματα αναστοχαστικής διδασκαλίας (μέσω) του λαϊκού πολιτισμού
  • Να αξιοποιούν κριτικά τις σχετικές δημόσιες αφηγήσεις στη διδασκαλία του λαϊκού πολιτισμού.

Γνωστικά Αντικείμενα: 

  • Το θεσμικό πλέγμα (ανα)παραγωγής του λαϊκού πολιτισμού: δημόσιοι θεσμοί, διανοούμενοι και ΜΜΕ
  • Εθνική ιδεολογία, λαογραφικός κανόνας και δημόσια λαογραφία
  • Η εκπαίδευση ως πεδίο αναπαραγωγής και διαπραγμάτευσης του δημόσιου λαογραφικού κανόνα
  • Διδακτική (μέσω) του λαϊκού πολιτισμού και αναστοχασμός

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 40%. Τελική Γραπτή Εργασία, ο βαθμός της οποίας συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 60%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Μέθοδος Διδασκαλίας: Εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (ΟΣΣ).

 

ΛΠΚ63 Λαϊκή κουλτούρα, οπτικός και ψηφιακός πολιτισμός

Κωδικός ΘΕ: ΛΠΚ63
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 15
Τύπος της ΘΕ: Επιλογής
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τέταρτο (4ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα Θ.Ε.

Σκοπός – Περιγραφή Θ.Ε.: To πεδίο της λαϊκής κουλτούρας και η στενή σχέση του με τον οπτικό και ψηφιακό πολιτισμό γνωρίζει τα τελευταία, κυρίως, χρόνια μεγάλη άνθηση. Η λαϊκή κουλτούρα (Popular Culture) είναι μια έννοια πολύσημη και σύνθετη η οποία συνδυάζεται, πολλές φορές, με τον παραδοσιακό πολιτισμό και τη δημοφιλή ή/και μαζική κουλτούρα. Στις μέρες μας η λαϊκή κουλτούρα των εξαρτημένων στρωμάτων (subaltern) θεωρείται ένα πεδίο με τη δική του αυτονομία το οποίο ερμηνεύει ζητήματα μετάβασης και μετασχηματισμού στο πεδίο των κοινωνικών και πολιτισμικών διαδικασιών στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Η έμφαση δίνεται στη βιωμένη εμπειρία και στην καθημερινή ζωή των δρώντων υποκειμένων θεωρώντας τη λαϊκή κουλτούρα ως έναν συνολικό τρόπο ζωής και δράσης, με παραγωγή πολιτισμικών πρακτικών και νοημάτων που χαρακτηρίζονται από ιδεολογική κυριαρχία, υβριδισμούς, αντιστάσεις και αποκλεισμούς. Ο οπτικός πολιτισμός (Visual Culture) αναφέρεται σε ένα σύνολο αντιλήψεων και πρακτικών ως προς την αναπαράσταση και την οπτική του καταγραφή. Διερευνά τις κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις των οπτικών αναπαραστάσεων δίνοντας έμφαση στην λαϊκή κουλτούρα και στις καθημερινές πρακτικές. Ο λαϊκός πολιτισμός και εν γένει η λαϊκή κουλτούρα οπτικοποιεί και οπτικοποιείται με διάφορες μορφές και τρόπους εδώ και πολλές δεκαετίες. Από την παραδοσιακή κοινωνία μέχρι τη μετανεωτερική και ψηφιακή κοινωνία, οι αναπαραστάσεις αυτής της οπτικοποίησης έχουν διενεργηθεί με διάφορα μέσα (φωτογραφία, εθνολογικός κινηματογράφος, αναλογικό και ψηφιακό βίντεο κ.τ.λ.). Ο ψηφιακός πολιτισμός (Digital Culture) αφορά τη μαζικοποίηση των σύγχρονων διαδικτυακών τεχνολογιών και την επίδρασή τους στο σώμα της σύγχρονης δημοφιλούς κουλτούρας. Όπως και ο οπτικός πολιτισμός, πρόκειται για ένα διεπιστημονικό πεδίο που διερευνά τις αποτυπώσεις και τα αποτελέσματα του σύγχρονου ψηφιακού κόσμου αναδεικνύοντας καθοριστικά την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, υλικής και άυλης, και διασφαλίζοντας τη διαμόρφωση μιας ψηφιακής στρατηγικής στον πολιτισμό μέσω της χρήσης σύγχρονων τεχνολογιών. Τόσο ο οπτικός όσο και ο ψηφιακός πολιτισμός συνεισφέρουν, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, στην καταγραφή, διάσωση και ανάδειξη της λαϊκής κουλτούρας, αξιοποιώντας, έτσι, στο πεδίο της μνήμης, πολύτιμα ντοκουμέντα. Η τεχνολογία έχει βοηθήσει σε αυτό εφόσον έχει καταστεί εξαιρετικά εύχρηστη και εύκολη η διαδικασία της καταγραφής στο πεδίο της προφορικής ιστορίας αλλά και στο πεδίο της καταγραφής αναπαραστατικών και παραστατικών τελετουργιών και τελέσεων. Οι καταγραφές αυτές διενεργούνται, πλέον, στο πλαίσιο μίας διαμοιραστικής, αναστοχαστικής και ανοικτής χρήσης τόσο της γνώσης όσο και των μέσων καταγραφής και αναπαραγωγής από τα δρώντα υποκείμενα (ακαδημαϊκοί, ερευνητές, εκπρόσωποι και μέλη τοπικών κοινωνιών).

Μαθησιακά αποτελέσματα: Μετά το πέρας της Θεματικής Ενότητας οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται:

  • Να αναγνωρίζουν τη στενή σχέση της λαϊκής κουλτούρας με τη δημοφιλή κουλτούρα και να διακρίνουν τις συσχετίσεις με το πεδίο της παράδοσης και εν γένει με τον λαϊκό πολιτισμό.
  • Να οριοθετούν και να σημασιοδοτούν την έννοια της λαϊκής κουλτούρας στην ιστορική της διαδρομή. Να κατανοούν τη χρήση των διαφορετικών επιθετικών
  • προσδιορισμών (λαϊκή, δημοφιλής, μαζική, λαϊκοδημοτική κ.τ.λ.) καθώς και τη σχέση κουλτούρας και πολιτισμού.
  • Να αρθρώνουν επιστημονικό λόγο ως προς τις διακρίσεις μεταξύ μαζικής / λαϊκής κουλτούρας και υψηλής τέχνης καθώς και τους λόγους κατασκευής των διακρίσεων αυτών.
  • Να κατανοούν και να διακρίνουν τις διαφορετικές εννοιολογήσεις του οπτικού και του ψηφιακού πολιτισμού.
  • Να κατανοούν τα θεωρητικά και επιστημολογικά θεμέλια των επιμέρους εννοιολογήσεων της ψηφιακής και της οπτικής κουλτούρας.
  • Να κατανοούν και να διακρίνουν τις μεθόδους συλλογής και ανάλυσης οπτικού και ψηφιακού υλικού.
  • Να αιτιολογούν τη στενή σχέση πολιτισμού, λαϊκής κουλτούρας και εικόνας.
  • Να ερμηνεύουν τη διαφοροποίηση στο οπτικό πεδίο από πολιτισμό σε πολιτισμό.
  • Να εξηγούν την επίδραση των τεχνολογιών καταγραφής στην αντίληψη που διαμορφώνουν ιστορικά οι κοινωνίες για την αναπαράσταση και το οπτικό.

Γνωστικά Αντικείμενα:

  • Θεωρητικές εννοιολογήσεις της λαϊκής κουλτούρας και σχέση με την παράδοση και τη δημοφιλή (pop) κουλτούρα
  • Το πεδίο του ψηφιακού πολιτισμού και η σχέση του με τη λαϊκή κουλτούρα
  • Η λαϊκή κουλτούρα στην Ελλάδα και η ανάπτυξη του οπτικού και ψηφιακού πολιτισμού

Αξιολόγηση φοιτητριών/τών: Εκπόνηση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού εξαμήνου με συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 40%. Τελική Γραπτή Εργασία, ο βαθμός της οποίας συμμετέχει στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού της Θ.Ε. κατά 60%. Για περαιτέρω πληροφορίες μεταβείτε στον Οδηγό Σπουδών του ΕΑΠ.

Μέθοδος Διδασκαλίας: Εξ αποστάσεως με χρήση της Πλατφόρμας Τηλε-εκπαίδευσης του ΕΑΠ και διεξαγωγή Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων (ΟΣΣ).

 

ΛΠΚΠΑ Ενότητα Πρακτικής Άσκησης

Κωδικός ΕΠΑ: ΛΠΚΠΑ
Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 15
Τύπος της ΕΠΑ: Επιλογής
Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τέταρτο (4ο)
Γλώσσα διδασκαλίας: Ελληνική
Περίγραμμα Θ.Ε.

Περιγραφή Ε.Π.Α.: Η πρακτική άσκηση προσφέρεται ως επιλογή στο 4ο εξάμηνο και έχει στόχο να γνωστοποιήσει και να φέρει σε επαφή τους φοιτητές/φοιτήτριες με φορείς (ερευνητικά κέντρα, μουσεία, δημόσιους οργανισμούς, οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης κ.ά) οι οποίοι έχουν ως δραστηριότητα την έρευνα, διάσωση, αξιοποίηση και διαχείριση ζητημάτων του λαϊκού πολιτισμού και στοιχείων της νεότερης πολιστικής κληρονομιάς. Η απασχόληση των φοιτητών/φοιτητριών μέσω της Πρακτικής άσκησης στο πλαίσιο των μεταπτυχιακών σπουδών τους έχει στόχο την ουσιαστική αξιοποίηση των θεωρητικών γνώσεων και δεξιοτήτων και την απόκτηση εμπειρίας στο εργασιακό περιβάλλον δημιουργώντας μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, έρευνας και επαγγελματικής απασχόλησης.

Μαθησιακά αποτελέσματα:

Μετά την ολοκλήρωση της Πρακτικής άσκησης οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται να:

  • Έχουν έρθει σε άμεση επαφή με την εργασιακή πραγματικότητα όπως αυτή πραγματώνεται σε φορείς και υπηρεσίες.
  • Συνδυάσουν τις θεωρητικές γνώσεις που αποκτούν στο ΠΜΣ με την παραγωγική διαδικασία, ήτοι την έρευνα, την αξιοποίηση και τη διαχείριση ζητημάτων του λαϊκού πολιτισμού και της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Αφομοιώσουν κατά τον μέγιστο δυνατό τρόπο την επιστημονική γνώση και να την αξιοποιήσουν σε εργασιακό-επαγγελματικό περιβάλλον
  • Διευρύνουν αλλά και να στοχοθετήσουν την επαγγελματική τους ένταξη

Μέθοδος Διδασκαλίας: Η Πρακτική Άσκηση των φοιτητών και φοιτητριών πραγματοποιείται με τη συνεργασία του ακαδημαϊκού ιδρύματος και του επιλεγμένου φορέα υπό την επίβλεψη του διδάσκοντα (μέλους ΣΕΠ). Ολοκληρώνεται με την υποβολή γραπτής αναφοράς (report) από τον/την φοιτητή/φοιτήτρια.

Φορείς υλοποίησης Ε.Π.Α.: Φορείς και υπηρεσίες στους οποίους μπορεί να λάβει χώρα/πραγματοποιηθεί η Πρακτική Άσκηση είναι μεταξύ άλλων και οι παρακάτω:

  • Ερευνητικά Κέντρα ( π.χ Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, Ακαδημία Αθηνών)
  • Υπηρεσίες των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού (π.χ Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής κληρονομιάς, Διεύθυνση Μουσείων κ.ά), Τουρισμού
  • Μουσεία Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ( π.χ Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, Μουσείο Μπενάκη, Μουσείο Κεραμεικής, Λαογραφικό-Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης, Εθνολογικό Μουσείο Θράκης, Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, Μουσεία Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς κ.ά)
  • Υπηρεσίες Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμοι, Περιφέρειες, Πολιτιστικοί οργανισμοί κ.ά)

Παραδοτέο: Πρακτική άσκηση (3 μηνών) με κατάθεση γραπτής αναφοράς (report) 4.000-5.000 λέξεων.

ΛΠΚΔΕ Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία

Κωδικός ΜΔΕ: ΛΠΚΔΕ

Πιστωτικές Μονάδες ECTS: 30

Τύπος της ΜΔΕ: Επιλογής

Εξάμηνο στο οποίο προσφέρεται: Τέταρτο (4ο)

Γλώσσα εκπόνησης: Ελληνική

Περιγραφή Μ.Δ.Ε.: Εκπόνηση διπλωματικής εργασίας 20.000-25.000 λέξεων, με στοιχεία θεωρητικής και πρωτότυπης επιχειρηματολογίας ή/και σύνθεσης.

Γενικός Κανονισμός Εκπόνησης Μεταπτυχιακών Διπλωματικών Εργασιών σε ΠΜΣ με Θ.Ε. εξαμηνιαίας διάρκειας

Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τις Προδιαγραφές – Χρήσιμο Υλικό για συγγραφή Μεταπτυχιακών Διπλωματικών Εργασιών και ανάρτηση Διπλωματικής Εργασίας στο Αποθετήριο του ΕΑΠ, μπορείτε να μεταβείτε στον Ψηφιακό Χώρο Εκπαίδευσης http://courses.eap.gr και δη στην ενότητα Πρόγραμμα Σπουδών.

Μαθησιακά αποτελέσματα:

Με την επιτυχή ολοκλήρωση της ΘΕ ΛΠΚΜΔΕ,  οι φοιτήτριες/τές αναμένεται:

  • Γνωρίζουν το σύνολο του βασικού διδακτικού υλικού όλων των Θεματικών ενοτήτων
  • Κατανοούν βασικές έννοιες-κλειδιά για τη μελέτη του λαϊκού πολιτισμού και της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Αναγνωρίζουν στοιχεία και ζητήματα του λαϊκού πολιτισμού και της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Διεξάγουν έρευνα και να συντάσσουν πρωτότυπη επιστημονική εργασία
  • Αξιοποιούν γνώσεις στη διαχείριση ζητημάτων του λαϊκού πολιτισμού και της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς
  • Σχεδιάζουν καινοτόμα προγράμματα και να χρησιμοποιούν τεχνολογίες αιχμής για την υλοποίησή τους

Προαπαιτούμενα: Η παρουσίαση της Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας πραγματοποιείται μετά την επιτυχή ολοκλήρωση των Θ.Ε. του Προγράμματος.

Υποβολή αιτήσεων

Κάνε εδώ την αίτησή σου για όποιο πρόγραμμα σε ενδιαφέρει!


Κάνε αίτηση
Μετάβαση στο περιεχόμενο